PRE-SOKRATİK ANTİK GREK DÜŞÜNCESİ
Milet Okulu, İonia
Okulu,İtalya Okulu, Elia Okulu, Pythagorculuk, Atomculuk
MÖ 0640-0558 |
Solon ,Atinalı |
Bak:Grek’te Dün |
MÖ 0624-0547 |
Thales |
7 Bilge , Milet
Okulu, İonia Okulu |
MÖ 0610-0547 |
Anaximandros
(Anaximandre) |
Milet Okulu, İonia
Okulu, Pyth. üstadı |
MÖ 0580-0504
|
Pythagoras Samos’lu,
İyonyalı, |
İtalya Okulu ,
Orfik, Mısır Tapınağı |
MÖ 0570-
|
Bias, Priene’li
|
Bak:Grek’te Dün |
MÖ 0550-0480 |
Anaximenes |
Milet Okulu, İonia
Okulu |
MÖ 0500 lü yıllar
|
Khilon, Ispartalı
|
Bak:Grek’te Dün |
MÖ 0500 lü yıllar |
Theognides |
Megara Ozanı |
MÖ 0500 lü yıllar |
Ferekides |
İlk
Teologlardan, Pythagoras’ın üst. |
MÖ 0500 lü yıllar |
Theano, |
Pythagorascı, O’nun
karısı |
MÖ 0500 lü yıllar |
Hekataios ,
Miletos’lu |
Tarihçi, Coğrafyacı |
MÖ 0500 lü yıllar |
Hippias,
Metapont’lu |
Milet Okulu,
Phytgagorascı, Sofist |
MÖ 0500 lü yıllar |
Leucanos Aresas |
Phytgagorascı, O’nun
Halefi |
MÖ 0500 lü yıllar |
Xenophanes,
Kolophan’lı |
Elea Okulu, Parmenides'in üstadı |
MÖ 0539-0469
|
Parmenides |
Elea Okulu |
MÖ 0500 lü yıllar |
Aristarkhos,
Kroton’lu |
Phytgagorascı, damadı |
MÖ 0556-0467 |
Simonides, Keos’lu |
Ozan, Sofist, |
MÖ 0540-0480
|
Herakleitos
, Efes'li |
İonia Okulu ,Değişim
Felsefesi , |
MÖ 0525-0456 |
Akhelaos |
Milet Okulu, Atomcu,
Sokrat’ın üst. |
MÖ 0500-0428
|
Anaxagoras,
Izmir'li |
Eklektist,Atomcu,
|
MÖ 0500-0440
|
Leukippos |
Atomcu, Abderalı |
MÖ 0500 lü yıllar |
Kalliphon |
Pythagorascı |
MÖ 0500 lü yıllar |
Hermotimos
|
Pythagorascı |
MÖ 0500 lü yıllar |
Phaleas, Halkidikya’lı |
Mutlak Eşitlikçi |
MÖ 0500 lü yıllar |
Epimenides,
Girit’li |
Theogoni Yazarı, 7
Bilge |
MÖ 0500 lü yıllar |
Demokedes |
Pythagorasçı |
MÖ 0500 lü yıllar |
Anakreon,Lidyalı |
Aşk Ozanı |
MÖ 0500 lü yıllar |
Anakharsis,
İskit |
8.Bilge, Solon'un Dostu |
MÖ 0500 lü yıllar |
Aristeas,
Prokennesos’lu |
Theogoni Yazarı |
MÖ 0499-0428 |
Diogenes = Dionysos, Apollonialı |
Milet
Okulu,İonia Okulu(493-427) |
MÖ 0490-0430 |
Zenon,
Elealı |
Elea Okulu |
MÖ 0492-0432 |
Empedokles , Sicilyalı |
Eklektist,
Atomcu,
(483-432) |
MÖ 0485-0411 |
Protagoras |
Sofist, Relativist |
MÖ 0484-0424 |
Herodotos |
Tarihçi |
MÖ 0483-0375 |
Gorgias
|
Elea Okulu, Rasyonalist Agnostik |
MÖ 0468-0400 |
Sokrates |
Bak: Sokrates |
MÖ 0400 lü yıllar |
Melissos |
Elea Okulu |
MÖ 0456-0360 |
Demokritos ,Teos'lu |
Atomcu, Abderalı
(460-370) |
MÖ ??? lü yıllar |
Arkhelaos |
Kynik |
MÖ 0427-0347 |
Platon |
Bak: Akademi ve
Lise |
MÖ 0385-0322 |
Aristoteles |
Bak: Akademi ve
Lise |
Antikite’nin 5 düşüncesi günümüze de kaynaklık etti:
1.Herakleitos (ö.480)
2.Parmenides (ö.469)
3.Protagoras (ö.411)
4.Anaxagoras (ö.428)
5.Leukippos (ö.440)
MİLETOS OKULU
Büyük BUGÜN/ 1.SAAT
Aristoteles
Filosofi’yi O’nunla başlatır... Materyalistler O’nu ‘Dinsel
Düşünce’den kendini sıylırarak bilimsel bir niteliğe dönüşen
İlk Düşünce anlamındaki Filosofi’ olarak görürler. MÖ
500 lerde, Antikçağ Grekliler’in Miletos
kentinde başladı. Antikçağ Grek Düşüncesi’nin ilk 3 düşünürü
Thales, Anaximandros,
Anaximenes
Miletos’ludur. Milet Okulu’na Efes’li
Herakleitos’u da kapsayarak, İyonya Okulu
de denir. Bakışlarını Din’den ayırıp Doğa’ya
çeviren ilk Düşünürler bunlardır. Miletliler’in
başlıca ayırıcı nitelikleri Fizikçi, Spontan Maddeci ve
Diyalektikçi oluşlarıdır. Evrendeki her şeyin
kendisinden yapılmış olduğu Arkhe
olarak ileri
sürdükleri Su, Hava vb. gibi maddeleri de Zoon
olarak düşünmüşlerdir; çünkü bu Arkheler Yaratıcı’dır
ve bütün varlıklar bu Arkhe’lerden oluşmuşlardır.
Miletliler,
Aristoteles’in
(ö. MÖ 322) anlatımıyla bilinmektedirler.
Onların karşılık
aradıkları ‘Bütün nesnelerin yapılmış olduğu Arkhe
nedir?’ sorusu da
Aristoteles tarafından ortaya
konulmuştur. Bu soru, bir açıdan Fizik’in Başlangıcı
olduğu kadar, bir başka açıdan da Metafizik’in Başlangıcı
sayılabilir. Çünkü çeşitli dönüşümlere uğrayarak Evrensel
Nesneleri meydana getiren ve böylece sürekli olarak
devinen İlkmadde’nin kendiliğinden değişmediğini ve
neyse o kaldığını düşünmektedirler.
Nitekim, çok geçmeden ‘İlkneden nedir?’ sorusunu , ‘Oluş
nedir?’ sorusu izlemiş ve İyonyalılar’ın Değişirlik
Felsefesi karşısında, Elealılar’ın Değişmezlik
Felsefesi’ni bulmuştur.
Miletliler Varsayımları Mısır ve
Babil Bilgileri üzerine kurdular. Miletliler, büyük
bir düşünsel aşama olarak, Pratik Çalışma’yı
Teorik Çalışma’ya dönüştürdüler. Bu nedenle Grek
Filsofisi’nin Kurucuları’ndan sayılacaklardır.
Thales
diğer Yedi Bilge gibi pratikte işe yarar Özdeyişler öne
süren kişilerindendi. O’nun ‘İlkneden Su’dur’
deyişi Pratik Yarar’dan, Kuramsal Bilgi
düşüncesine sıçrayış sayılır.
Aristoteles şöyle der:
’Filosofi’yle ilk uğraşanlar, bütün nesnelerin
Arkhe’inin Madde olduğunu sanıyorlardı. Kendisinden
varolan Bütün Şeyler’in çıktığı ve ‘o İlk’ten meydana geldiği
ve yokolarak ona döndüğü Şey’e -temel varlık olduğu gibi
kalıyor, yalnız durumları değişiyor- Unsur diyor,
bunun Varolanlar’ın İlk Başlangıcı olduğunu söylüyor ve
bundan ötürü, bu biçimdeki Varlaşma olduğu gibi kaldığından,
hiç bir şeyin meydana gelmediğini ve hiç bir şeyin de
yokolmadığını düşünüyorlardı. Bu türlü Filosofi’nin asıl başı
olan
Thales bunun Su olduğunu söylüyor. Bu
Düşünce’ye, belki de, Bütün Varlıklar’ın Besisinin Nemli
olduğunu ve Sıcağın da bu Nem’den çıktığını ve onunla
yaşadığını görerek varmıştır, bir de Bütün Nesneler’in
Tohumlarının yaratılışının Nemli olmasından. İlktemel’se
kendisinden her şey’in meydana geldiği Şey’dir. Su
ise Nemli Şeyler’in İlktemeli’dir. Ondan çok daha Eskiler de
Tanrısal bir Düşünce’yle Doğa üstüne böylesine düşünceler
yürütmüşlerdir. Okeanos’la Tethys’i meydana
gelişin Babası ve Anası, Tanrılar’ın And’ını da
kendilerinin Styks Adını verdikleri Su
yapıyorlardı. En saygıdeğer Şey en eski olan Şey’dir, And da
en en saygıdeğer şey’dir’.
Thales’in yaşadığı Çağ’da
Milotos Kenti, önemli toplumsal ve ekonomik gelişmeler
içindeydi. Tarihçi Rostovtseff, bu kentte, önce halkın
egemen olup Soylu Kişiler’i öldürdüğünü, sonra da Soylular’ın
egemen olup Halk’tan olanları diri diri yaktıklarını anlatır.
Bu yüzden Yoksullar ve Yoksul İnsanlar’ın
uğraşısı sanılan Filosofi’de küçümseniyordu.
Aristoteles’in
anlattığına göre
Thales bu kanıyı da değiştirmiş ve
Astronomi Bilgisi’yle bol Zeytin Ürünü alınacağını bir yıl
önceden hesaplayarak Zeytinlikleri ucuza kapatıp Zengin
olmuştur.‘
Thales, böylece, dünyaya, Filozoflar’ın
isterlerse Zengin olabileceklerini, ama Tutkularının başka
türden olması nedeniyle Yoksulluğu yeğlediklerini de
göstermiştir’
Thales, Su’dan ve
Deniz’den, ondan çıkan bütün Canlılık’la birlikte denizsel
bir Enginlik ve Sonsuzluğu da anlıyordu. Kendisini izleyen
Anaximandros,
Thales’in ilknedeni Su’yun
yerine, Aperionu
koyarken bu düşünceden esinlenmiş olabilir. Diels’in
dediği gibi ,Aperion’la, Göğün sınırları içinde bulunan
Evren’in karşıtı olarak Sınırsız’lığı ortaya koymuştur.
Aperion varsayımı
Anaximenes’in, bu
sınırsızlık içinde, Evrenler’in Çokluğu varsayımını
etkilemiş olabilir. O Arkhe’yi Hava
olarak belirler. Bu da Sınırsızlığı ve Sonsuzluğu
kapsar. Anaximenes, Salt Sınırsızlık’ın
Nesnelerin Varlaşması’nı açıklayamayacağını düşünmüştür. O’na
göre bu Sınırsız canlı-madde, seyrekleşip yoğunlaşmasıyla,
nesneleri varlaştıran Hava olmalıdır.
Daha sonra Hippias ve
Diogenes (ö. MÖ 428) gibi Düşünürler de yetiştirecek olan
Miletos Okulu’nun, özellikle
Thales’in,
Düşünce’ye yol göstermesinin altı çizilir. Miletli
Düşünürler’e, İlk Fizikçiler denir. Matematik,
Coğrafya ve Astronomi alanında Mısır ve Babil’e
uzanan ilk bilgileri Grek’de onlar gündeme getirerek
geliştirdiler. Spontan Canlı-maddeci ve
Diyalektikci’ydiler.
Daha sonra Samos’lu
Hippon, Milet’li Arkhelaos ve Apollonia’lı
Apollothemis oğlu Diogenes (MÖ 400 ler) Milet
Okulu’nun temsilcileri oldular.
Diogenes,
Unsurlar’ın çokluğu’nu yadsımış ve öğretmeni
Anaximenes
(ö. MÖ 480) gibi Doğa’nın ve Hayat’ın kaynağı
olarak Tek Unsur olarak Hava’yı kabul etti. O’na göre,
insan Havasız kalınca yokolmaktadır. Demek ki Hayat,
Bilinç, Anlak
ve her şey Hava’dan gelmektedir. Hava (yani
canlı-madde), biricik İlke’dir. Anlak’tan yoksun
Madde olamayacağı gibi, canlı-maddesel olmayan Zeka da
olamaz. Zeka, ayrı bir Töz değil, Hava’nın
niteliğidir. Duyusal Algılar’ı da Hava’ya
bağlamaktadır. Koku duyma Beyin’deki Hava’yla
oluyor, İşitme’de Kulak’taki Hava’nın dışardaki
Hava’yla devinerek bu devimi Beyin’e vermesiyle meydana
geliyor, demektir. Görme de içerdeki Hava’yla karışan
Gözbebeği’ndeki yansımayla oluşur.
Diogenes (ö. MÖ 428) Doğa
adlı eserinde şöyle der:
‘Başkalarının tersine ben, tümünü söylemek
gerekirse, bütün var olan Nesneler’in aynı Şey’in değişmesiyle
meydana geldiklerini ve aynı Şey olduklarını sanıyorum. Bu
apaçıktır: Şimdi bu Kosmos’ta bulunan her Şey,
Toprak, Su, Ateş ve Hava ve bu Kosmos’ta var
görünen bütün ötekilerden bir Şey başkasından başka bir Şey
olsaydı ve birbiriyle birleşebilir, ne de birinden öbürüne
yarar ya da zarar gelebilirdi. Ama bunların hepsi aynı bir Şey’den
başkalaşarak meydana çıktıkları için, kimi böyle kimi başka
türlü olur ve yeniden aynı Şey’e geri dönerler. İlk Unsur’da
çok Noesis
vardır. Çünkü Noesis olmadan
her Şey’in; Kışın, Yazın, Gecenin, Gündüzün, Yağmurların,
Yellerin ve Güneş Işığı’nın belli ölçülerde bölünüşü imkansız
olurdu. Biraz düşünen İnsan, her Şey’in en güzel biçimde
düzenlenmiş olduğunu görür. İnsanlar ve öteki Canlılar soluk
alarak Hava’yla yaşıyorlar. Bu onların Noesis’idir.
Havasız kalırlarsa ölürler ve Noesis kalmaz. Ve ben
Noesis’i olan Şey’in, İnsanlar’ın Hava dedikleri Şey
olduğunu sanıyorum. Tanrı O’dur gibi geliyor bana,
ondan pay almayan tek Şey yok çünkü’.
Arkhelaos da Öğretmeni
Anaxagoras’ın
(ö. MÖ 428) Atomculuğunu sürdürüyor: ‘Ruh, Töz,
Madde aynı anlama gelen Sözcükler’dir’, diyor. Altın
Demir değildir ama her ikisi de Madde’dir, Ruh
da ne Altın ne de Demir’dir, ama onlardan daha
az Madde değildir. O İonya’daki bu Filosofik Düşünme’yi
Atina’ya getirdi. Sokrates’in (ö. MÖ 399) Öğretmeni
oldu burada.
Hippon’da,
Thales gibi,
her şey’in nedeni olarak Su’yu gösteriyor ve bu yüzden
Tanrısız Hippon adıyla anılıyor. ‘Ruh
da Su’dan başka bir şey’ değil, demektedir. Bizi
yaşatan, düşündüren, devindiren, içimizdeki Nemlik’tir.
Yaşlılar Ölüm’e yaklaştıkça kururlar, Nemlilik’ten
yoksunlukları oranında da Duyular’ı ve Algılar’ı
azalır, giderek tüm Duygusuz ve Algısız
kalırlar.
Bias b.Teutames
MÖ 0570-0???
Grek düşünürü.. Antikite’nin 7 Bilge’sinden.
Herakleitos (ö. MÖ 480) Doğa adlı
eserinde O’nu över: ’ Priene’de Teutames oğlu Bias
doğmuştur, ünü ötekilerden daha büyüktür.’
Herakleitos
O’nun naklettiği şu sözünü beğenir:’ İnsanların çoğu kötüdür’.
Ondan kalan vecizler şunlardır:
-İşe yavaş giriş, ama giriştikten sonra sıkıca sarıl.
-Çabuk konuşmaktan sakın, yanılırsın ve ardından
pişmanlık gelir.
-Çok dinle, az söyle.
-Yaptığını düşün.
-Dostlarınla bir gün düşmanların olacakmış gibi yaşa.
‘Çok dinle, yerinde konuş, ölçüyü kaçırma’ diyor.
‘İnsanların çoğu kötüdür. İşe yavaş giriş, başladıktan sonra
sıkı sarıl. Çabuk konuşmaktan sakın, yanılırsın. Yaptığını
düşün. Güzellikle al, zorlayarak değil.’
Theognides
MÖ 500 lü Yıllar
Theognis diye de yazılır. Grek düşünürü.. Ünlü
Megara Ozanı..
Hikemî şiirler (Fr.Poesie gnomique) yazdığından,
kimi Felsefe Sözlükleri’nde adı anılır.
Bibliyografya:
-Felsefe Tarihi, Alfred Weber,
Ferekides=Pherekydes=Pheresides
MÖ 500 lü.yıllar
Kyklad’lar Adaları’ndan Syros’da doğdu. Dyogenes
Laertius (ö.MS. 220) O’nun 59. Olympiat’ta (MÖ 540)
yaşadığını söyler.
Pythagoras (ö. MÖ 505) Öğrencisi oldu.
Aristoteles’in İlk Theologlar dediği kişilerin
Hesiodos’dan sonra gelen en Büyüğü’dür.
Düzyazı ile Theologia’sını yazdı. Hesiodos,
Orpheos’un Tanrıbilimleri de bu adla anılır.
Şöyle der: ‘
Zas (Zeus) ve Khronos vardılar daima ve
Khtonie (Toprak Tanrıça). Zas ve Khtonie
Düğün yapıyorlar. Düğünün 3. günü gelince Zas büyük ve
güzel bir Atkı yapıyor ve üzerine renk renk Toprağı ve Denizi
ve Denizin evlerini işliyor. Ve Zas, Khotonie’ye
söylüyor: ‘Düğünün olmasını istediğimden Seni sayarak bu
örtüyü veriyorum, sana hoş geldin derim Eşim olarak. İlk
meydana gelen şey en iyi Şeydir’. Burada Gök-tanrı ile
Toprak-tanrıça’nın İlksiz ve Sonsuz varoldukları
belirtiliyor. Dünya’nın ya da Göğün, Tanrı’nın dokuduğu ya da
işlediği bir Elbise ya da bir Hırka ya da bir Halı olduğu
tasarımı çok eskidir ve Doğu da da bulunan bir tasarımdır.’
Grek Kadın Düşünürü..
Pythagoras’ın Karısı.
İlk Pythagorascılar arasında
sayılır.
Porphyrius, eserinde O’nu överek bu Ekol’de
önemli yeri olduğunu söyler.
O’ndan kaldığı sanılan bir Mektubunda şöyle der:
‘Grekler,
Pythagoras’ın, Nesnelerin Sayılar’dan meydana
geldiğini iddia ettiğini sanırlar. Oysa O, Nesnelerin
Sayılar’a oranla oluşmuş olduğunu söylemiştir.’
Hekataios,
Miletos’lu
MÖ 0500 lü yıllar
Grek düşünürü.. Tarihçi ve Coğrafyacı.
Bir Dünya Gezisi yazdı. İlk kez Avrupa
ve Asya ayrımını o yaptı.
Antik Grek Tarihi’ni Özet olarak anlatan Geneologie
adlı eseri yazdı. Bu eserde Antik Grek Düşünürleri üzerinde
de bilgiler verdi. Tarih sözcüğünü de ilkin
Araştırma anlamında o kullandı.
Eserleri:
-Pertegesis,
-Geneologie,
Khilon,
Isparta’lı
MÖ 0500 lü yıllar
Fransızlar Chilon diye anar.
Isparta’lı Grek Düşünürü.. Antikite’nin 7 Bilgesi’nden..
Isparta’nın 5 Yöneticisi (Ephoros) inden biriydi.
Ülkesinin gelişmesine katkıları oldu.
Delphoi'deki Apollon Tapınağı’nın kapısında yazılı olan,
Sokrates'in alıp işlediği bu sözü
Platon (ö. MÖ
347) şöyle açıklar: ‘Sadece bir İnsan olduğunu bil.’
Vecizelerinden:
‘Kendini bil. Dostların Şölenlerine yavaş yavaş
git, Felaketlerine koşa koşa. Ölmüşleri Bahtlı diye öv.
Kendinden Yaşlı’yı say. Tutkular’a Egemen ol. Yasalar’a uy.
Haksızlığa uğrarsan barış, Hakaret’e uğrarsan öc al.’
Hippias= Hyppias,
Metapont’lu
MÖ 0500 lü yıllar
Grek Düşünür’ü..
Pythagorasçı’dır.
Sofist’di. Giydiği Elbiseleri kendisi diktiği için
bağımsızlığına kavuşmakla öğünüyordu. İnsan her türlü yapma
bağlar’dan kurtarılmalı, Nomos ( İnsanî Yasa’nın)
yerine Physis ( Tabi Yasa) konmalıydı. İnsan ve
dolayısıyla Toplum yaşamının öngörülmesi, zorunlu olarak Ahlak
sorunlarına önem kazandırıyordu.
Aristoteles O’nun,
Herakleitos (ö. MÖ
480) gibi, evrenin ilk tözü olarak ateşi ileri
sürdüğünü yazar. Ruh da ateşsel bir maddeydi.
Pythagoras’ın Merkezcil Ateşi’yle,
Herakleitos’u (ö. MÖ 480) birleştirmek istediği sanılıyor.
Leucanos Aresas
MÖ 0500 lü Yıllar
Grek Düşünürü..
Pythagoras’ın Çağdaşı.. O’ndan sonra Okul’un başına
geçti. Hayatı hakkında çok az şey biliniyor. Adı bile
tartışmalı: Oresamder, İsaras, Aesaras..
Eseri:
-İnsanın Özü Üstüne,
ELEA
OKULU
BÜYÜK BUGÜN/ 2.SAAT
Antikçağ Grek Düşüncesi’nde
Xenophanes ve O’nu
izleyenlerce geliştirilen öğreti..
Napoli’nin Güneyindeki Elea’da
Böylesi bir kent. Latinler’in Velia adını verdikleri
bir kıyı kenti.
Xenophanes, Parmenides (ö.MÖ 469),
Melissos,
Zenon (ö. MÖ 430), Gorgias (ö. MÖ 375)
Metafizik’i kurdular. Miletliler’in Fizik’ine
karşı. Onlara göre Oluş ve Değişirlikler bir
Görüntü’den ibarettir, Varlık asla değişmemektedir.
Xenophanes, Hellen Kentleri’nde 70 yıl süren bir
Gezi’den sonra oraya yerleşti. Politeizm’e karşı Monoteizm’i
savunarak Homeros-Hediodos Destanlarını eleştirdi.
Tanrı Bir’dir ve
Değişmez. Birlik ve Değişmezlik Düşünceleri
üstüne kurulan Elea Öğretisi, Öğrencisi
Parmenides’le gerçekleşti.
Melissos,
Zenon, Gorgias
gibi Düşünürler’in sürdürdükleri bu Öğreti Antik Grek
Düşüncesi’nin Genel Diyalektik yapısı içinde Deneydışı
Rasyoalizmi, Değişmezlik’i, Mutlaklık’ı
savunan Kutbudur. Zenon’un Hareket’i çürütmek için
ileri sürdüğü çıkmazlar
da ünlüdür. Okul, Grek’te
İonya’nın Fizikcilik’ine
karşı Metafizik Filosofi’yi başlatmış oldu. Bilgi’nin
kaynağını Duygu’da ve Deney’de değil,
Düşünce’de bulurlar. Onlar için Varlık Bir’dir ve
Mutlak’tır. Dış değişmemiştir ve asla değişmeyecektir.
Kavramsal Diyalektik’i yani Mantıksal
Kavramlar’ın Diyalektik Hareketini ilk kez ortaya attılar.
Platon İdealizmi’nin gerçek temeli de
Elealılar’dır. Xenophanes’in kendisi, Devimsiz
olan Tanrı’nın sadece düşünmekle Dünya’yı kımıldattığını
söylerken,
Aristoteles (ö. MÖ 322) Metafizik’ine
kaynaklık ediyordu.
Parmenides’e göre sadece Varlık
var’dır, dahası Varlık’la Düşünme aynı şey’dir.
O’na göre Varolma ve Yokolma Duyular’ın
Hokkabazlığı’dır, Duyular’sa bir Düş’ten daha
Gerçek değildirler. Yer değiştirme, Renk değiştirme vb. gibi
İnsanlar’ın sözünü ettiği şeyler sadece birer Ad’dır.
Parmenides’e göre Varlık Ülkesi’nde sadece şu
nitelikler geçerlidir:
Meydana gelmemiş, Geçipgitmez, Bölünmez, Sürekli, Devimsiz,
aynı şeyde aynı şey, Kendinde, Toplu, Bir, Bütün..
Aristarkhos,
Kroton’lu
MÖ 0500 lü yıllar
Grek düşünürü..
Pythagoras’ın (ö. 504)
öğrencisi, damadı, izleyicisi..
Grek Ozanı.. Keos’lu.
Önceleri Apollon şenliklerinde koroları
yönetirmiş. Atina ve Larissa’da yaşadı. O’nda Sofist
düşüncelerin ilk izleri görülür. O’ndan günümüze bölük bölük
dizeler ulaştı. ( 80 kadar epigram)
Mesela :’Resim sanatı susulan bir
şiir sanatı, şiir sanatı konuşan bir resim sanatıdır.’
Lessing (ö. 1781) Laokoon’unda
bu sözü çıkış noktası yaparak ‘gözkamaştırıcı bir antitez‘ der.
O’na göre Simonides, ‘Grek Voltaire’ (ö. 1778)
dir.
İONYA
FELSEFESİ
Antikçağ Grek Filosofisi’nin Maddeci Okulu..
Thales,
Anaxiandros ve
Anaximenes gibi ilk 3
Grek Düşünürü’nün Milet Okulu’yla,
Efes’li
Herakleitos’un (ö.MÖ 480)
öğretisini kapsar. Kendilerini çevreleyen Dünya’ya maddi bir
temel arayan İyonya Okulu karşısında, İdealist bir
temel arıyan Elea Okulu yer alır. Antik Grek’te bu iki
Okul, Maddecilik’le Ruhçuluk’u simgeler.
Aristoteles şöyle der:
‘ İlk olarak Filosofi’yle uğraşanlar, bütün
nesnelerin ilk temelinin yalnız madde biçiminde
olduğunu sanıyorlardı. Bu çeşit Felsefe’nin asıl başı olan
Thales bunun Su olduğunu söylüyordu.’
İonya Okulu, Mitolojik
kanıtlar dışında Grek Düşüncesi’ne, yepyeni bir dünya görüşü
getirmesi bakımından önemli görülür. Us harekete
geçirildi. Sırlar’ın altı deşilmeye başlandı. Bizzat Us’unda
sınırlarınına gelindiği noktaya kadar masum bir kritik
çizgisinde ilerledi.
Grek ozanı, düşünürü..
Engels Ailenin
Kökeni’nin bir çok yerinde Antikçağ Grek Toplumunu
açıklamak için O’nun eserlerinden alıntıyla örnek verir.
Kalliphon
MÖ 0500 lü yıllar
Calliphon olarak da yazılır.
Grek düşünürü..
Pyhtagoras’ın
(ö.504) dostu ve izleyici ünlü bir Hekim’di. Kroton’luydu.
Güney Anadolu’da (Knidos) Asklepios Rahibi’ydi. Bilimdışı eski
Hekimcilik Asklepios Tapınağ’ına bağlıydı. Oğlu ünlü hekim
Demokedes de
Pyhtagorasçı’dır. Çabuk kızan bir
adamdı. Demokedes, O’nun bu kızgınlıklarından bıkıp
kaçmış. Hayatı üstüne başka bili yok.
Hermotimos
MÖ 0500 lü yıllar
Grek düşünürü.. Urla (Klazomon)
lu’dur.
Aristoteles Metaphysika’da
O’nun çok sözünü eder ve ,nous kavramını ileri sürmekte
Anaxagoras’a öncülük ettiğini söyler. Ruh’un her
şeyin nedeni olduğunu söyleyen ilk düşünür O’dur.
Zeller O’nun yaşamadığını
söyler. Diogenes Laertius (ö. MS 220) da O’nun
bedeninde Phythagoras’ın (ö. MÖ 504) Ruhunun
bulunduğunu ileri sürer.
Phaleas,
Halkidikya’lı
MÖ 0500 lü yıllar
Grek düşünürü.. Antikçağ’da ilk ve
tek Mutlak Eşitlikçidir.
Aristoteles Politika
da O’nun Platon’dan önce Mülkiyetsiz bir toplum
tasarladığını anlatır.
İnsanların eşit olduğunu
savundu. Eşitliği Özel Mülkiyet’in bozduğunu söyledi.
Aristoteles’in anlattığına göre Mülkiyetsizliği toplumun
tümü için istedi, Platon (ö. MÖ 347) gibi sadece bir
bölümü için değil.
Epimenides,
Girit’li
MÖ 0500 lü yıllar
Grek düşünürü..
Kimi metinlerde 7 Bilge’den biri
olarak Periandros’un yerine zikredilir.
Diogenes Laertius’un
(ö. MS 220) anlattığına göre Atina’yı veba salgınından
kurtardı.
Kolofon’lu Xenophanes O’nun 154 yıl
yaşattığını işittiğini söyler.
Eserleri:
Eserleri günümüze gelmedi. Laertius’a
göre 5000 dizelik bir Theogonia kitabıyla, deniz
yolculukları üstüne 6500 beyitlik bir kitabı vardır.
Demokedes
MÖ 0500 lü yıllar
Farnsızlarca Democede yazılır.
Grek düşünürü..
Pythagorascı.
Ünlü Hekim.. Knidos’ta Asklepios Rahibi ve
Pythagoras’ın
yoldaşı Kalliphon’un oğludur. Tedavi üstüne eseri
vardır.
Anakreon
MÖ 0500 lü yıllar
Grek düşünürü ve ozanı.. Fransızlar
Anacreon biçiminde yazıyorlar. Lidyalı’dır. Hayatı
hakkında pek bir şey bilinmiyor. Sisam Kralı Polykrates’in
sarayında yaşadı.
Engels, Ailenin
Kökeni’nde şöyle der:’ ‘İlkçağ’daki aşk şairi Anakreon,
bizim bugün anladığımız biçimdeki cinsel aşkı öylesine
umursamıyordu ki, sevilen nesnenin cinsiyeti bile O’nun için
çok az önem taşıyordu’ der.
Eserleri:
-Odes d’Anacreon,
Anakharsis
MÖ 0500 lü yıllar
İskit düşünürü.. Yarı masallaşmış
bir kişiliği var.
Grek Uygarlığını incelemek için
Atina’ya geldi. Ünlü devlet adamı Solon’la (ö. MÖ 558)
dost oldu. 8. Bilge olarak anılır.
Şu sözler O’ndan kalmıştır: ‘Şarap 3
salkım üzümden yapılır. Biri haz, biri sarhoşluk, 3.de
pişmanlık.’
‘Diline, beline ve midene hakim ol.’
‘Azla yetinir olmak için sarhoşların
iğrenç görünüşüne bak, yeter’..
Yurduna dönünce de Demeter
dinini yaymak istediğinden kardeşi İskit Kralı Saulius
tarafından bir av sırasında pusuya düşürülerek öldürüldü.
Aristeas,
Prokennesos’lu
MÖ 0500 lü yıllar
Grek düşünürü..
Heredotos (ö. MÖ 424) O’nun
sözünü etmekte ve Thegonia adlı bir eseriyle tarihsel
bilgiler veren yazıları olduğunu anlatmaktadır.
Arkhelaos
MÖ ??? lü yıllar
Diogenes’in Atina’lı öğrencisi.
O hocasının yolundadır. Ayrıca anlak’ı da madde
sayar. O’na göre anlak, havanın niteliği değil,
su gibi, ateş gibi ayrı bir özdektir.
Herodotos,
Halikarnas’lı
MÖ 0484-0424
Grek Tarihçisi...
Fransızlar adını Herodote olarak
yazar.
O’nu bir Tarihçi olmaktan çok bir
Etnograf sayanlar da vardır.
Eserleri:
-Herodotos Tarihi,
Eseri bitiremeden öldü. Bu eser, Med Savaşları ve bu savaşlara
katılan halklar için en güvenilir kaynaktır. Eser hemen bütün
dillere çevrildi.