Ephesos’lu Grek düşünürü..  Empedocle da denir. Güney Sicilya’nın Agrigento (Akragas) kentinden gelmeydi.

Büyük Maddecilerden.. Hekim, Devlet adamı, sihirbaz ve ozan. Hekimler tarafından öldü diye bir kenarda bırakılan ihtiyar bir kadını iyileştirmiş. Hatip Gorgias (ö. MÖ 375) O’nun bir sihirbaz gibi okuyup üflediğini bizzat görmüş. Aristoteles (ö. Mö 322)O’nun Homeros kadar büyük bir ozan olduğunu söylüyor.

Aristoteles Ksantos’un yazdığına göre Kendisine teklif edilen Krallığı reddetmiş, özgür kalmak istemiş.

Roma’nın en büyük ozanı Lucretius de Sicilya’yla Empedokles için şöyle diyor : ‘Daha parlak hiçbir şey barındırmadı kucağında bu adamdan - Ne de daha kutlu ve değerli ya da hayran olunacak anlaşılan - Hele dizeleri tanrıca coşkun yüreğinden kaynayarak - Öyle parlak ve yepyeni düşünceler döküyorlar ki ortaya - İnanmaz lolayca insan onun insan soyundan çıktığına... ‘

Empodekles’in Arınmalar ve Doğa başlıklı şiirlerinden kalan parçalar öğretisini açıkça sergilemektedir. Söylendiğine göre karışım, değişmeyen, küçük parçalar halinde yanyana konulmuş olan unsurlardan yapılmış. Et ve öteki maddelerin tümü böylece oluşmuş. 4 unsur’un çok küçük kırıkları varmış. (Unsurlardan önce unsurlar olarak).  Biz insanlar ve öteki bütün cisimler bu 4 element’ten meydana gelmişiz. Bu ögeler birbiri içine nitelikçe karışmış değillermiş, küçük parçalar halinde yanyana dururlar ve birbirlerine değerlermiş: ‘Ateş, su, toprak ve uçsuz yükseklikteki hava’ diyor, ‘kah sevgiyle toplanıp bir olur bütün şeyler - Kah da ayrılırlar gene tek tek nefretin kiniyle.’  Bu parçacıklar kuramsal olarak daha da bölünebilir ama pratik olarak asla bölünemezlermiş. Her cisim, bu öge bölümcüklerinin yığılmasıyla meydana gelen bir büyüklükmüş....

Kendisinden önceki Grek düşünürleri Arkhe olarak tek madde ileri sürmüşlerdi. Bunlara bir madde daha ekleyerek 4 e çıkardı.

       O'na göre hareket bir gerçektir ama oluş diye bir gerçek yoktur. Kendi kendine ateşin hava, havanın su olmasını akıl almaz. İlk varlık olarak tek şey düşünmek yanlıştır. Toprak,[1] su[2], hava,[3] ateş[4] aynı derecede ilktirler. İnsan  4 unsuru kapsamaktadır. İnsan yapısında su, ateş, toprak, hava vardır. İnsanın öteki yaratıklara karşı üstünlüğü de bu yüzdendir.

       O’nun bu 4 unsur görüşü bütün Ortaçağ Felsefesi’nde sürecektir.

       Kendinden önceki Grek düşünürleri Monist olup tek ilke’den yola çıkıyorlardı. O ise Düalist ilke ileri sürdü. Doğmak ve ölmek (varolmak ve yokolmak) diye bir şey sözkonusu değildi, sadece maddelerin birleşmesi ve dağılması sözkonusuydu.

Hareket, sevgiyle (çekme)  tiksinmeden (itme) doğar. İlkelerin ilkesi sevgidir. Sevgi Tanrı’dır.[5] Bu iki kozmik güç , 4 Arkhe’nin birbiriyle karışmasını ve dağılmasını sağlayarak doğum ve ölümden kurulan ezeli ve ebedi gidiş-gelişi sağlıyorlar.

Evreni dolduran sevgiyle tiksinmenin kavgasıdır. Sevgi, sonunda tiksinmeyi yenecektir. Evrensel gelişmenin farklı dönemlerini bu kozmik güçlerden birinin ya da ötekinin üstün gelmesiyle açıklar.

Canlı varlıkların yasalı evrimlerinin yaşama gücü daha üstün olan varlıkların seleksiyonuyla yürüdüğü yolundaki sezgisi O’nu Darwin’in öncüsü yapar.

Felsefe Tarihçileri O’nu Pre-Sokrat düşünürlerin en bol düşüncelisi ve en verimlisi sayarlar.

Eseri,  kendinden çok sonrakileri etkileyen düşüncelerle dolu. Sıcak, soğuk, kuru ve nemli gibi dört temel nitelikten çıkardığı, bu niteliklerin taşıyıcıları olan  4 unsur öğretisi bugün bile halk arasında yaygındır.

Atomist’ikin, Kimyanın, Botanik’in ve Morfoloji’nin babası sayılıyor.

Madde parçacıklarının dokunmalarının temeli üstüne dayalı duyulu algı kuramı=idrak O’nundur.

Işığın yayılması kuramı bugün de geçerlidir.

Hala kullanılan Embriyologia sözcüğünü O’nun uydurduğu ve ilk kez kullandığı bir terimdir.

 

       Bibliyografya:

         -Antik Felsefe, Walter Kranz, [6]

         -Batı Felsefesi Tarihi, Bertrand Russsell, [7]

         -Felsefe Tarihi, A.Weber, [8]

         -Felsefe Tarihi, E.Brehier, [9]

         -Felsefe Tarihi, Macit Gökberk, [10]

         -Felsefe Tarihi, Osman Pazarlı, [11]

         -Filozoflar Ansiklopedisi, Cemil Sena, [12]

         -Fragment der Vorsokratiker, H.Diels, [13]

         -Hellen-Latin Eskiçağ Bilgisi, Hense-Leonard, [14]

         -Materyalist Felsefe Sözlüğü, Rosenthal ve Yudin, [15]

         -On the interpretation of Empedocles, Miss Milerd, [16]