Thomas, Aquino’lu

1225-1274

 

           İtalyan Düşünürü.. Hristiyan Filosofisi’nin en Ünlü Düşünürlerinden oldu. Doctor Universalis, Doctor Angelicus diye anılır.

Babası Aquinum Kontu, Annesi de Teano Kontes’iydi. Napoli, Köln ve Paris Üniversiteleri’nde Öğretim gördü. 1242 (?) de Dominiken Tarikatı’na katıldı, 1250 de Papaz oldu. 1257 de Teoloji Doktorası yaptı.

Genç Yaşda Öğretmenliğe başladı.

Ölümünden 48 Yıl sonra (1322) Papa XXII. Johannes tarafından Sanktus İlan edildi.

1567 de Papa V.Pius tarafından Katolik Kilisesi’nin Uluları arasına alınmış,

1879 de Papa XIII. Leo tarafından Öğretisi Kilise’nin Resmi Filosofisi sayıldı.

1914 de Papa X. Pius, O’nun öğretisini tartışılamaz olarak niteledi.  Filosofisi, 1917 de yürürlüğe giren Katolik Kilisesi Yasası’yla Hristiyanlığın Temel Filosofisi olarak yeniden onaylandı.

               Öğretisi Thomizm ve Çağımızda Neo-Thomizm Adlarıyla okullaşmıştır. Objektif İdealizm... O’nun karşısında Scotçuluk yer alır. Her ikisinin de Kökeni Patristik Dönem’e varır. Thomascılık Augustinus’ın  Öğretisi’ni, Scotçuluk da Pelagius’un Öğretisi’ni izler.

               Roma Kilisesi’nce böylesine yüceleştirilen ve dokunulamaz bir duruma getirilen Thomas, gerçekte Aristoteles (ö. MÖ 322) Öğretisini Maddeci yanlarından ayıklayarak Hristiyanlığa uydurmaktan başka bir şey yapmadı , denir.

               Yeni-Platoncu Hayalcilik de O’nun Öğretisinin başlıca Ögelerinden biridir.

               Öğretisini  Entellektüalist, Determinist, Fatalist bir Doğrultuda geliştirdi.  Bununla birlikte Thomas’ın Augustinus’a karşı Aristoteles’i çıkardığı Konular da vardır.  Örneğin Aslî Günah Dogması’na bağlayarak bir Kötülük sayılan Devlet’i Thomas, Aristoteles gibi, Yararlı ve Gerekli görür. Aristoteles (ö. Mö 322) gibi,  Thomas’a göre de Krallık en iyi Yönetim Biçimi’dir.

               Prenslik Yönetimi Üstüne Adlı Eserinin 2. Bölümü ‘En iyi Yönetim Biçimi Krallıktır’ başlığını taşır.

Summa Theologica da İnsanlar arasındaki Eşitsizliği şöylece onaylar:

‘İki çeşit Uyrukluk vardır. 1.Kölelikt’ir, bu durumda Efendi Kölesini kullanır, bu çeşit Uyrukluk Günah’ın bir Sonucu olarak başlamıştır. 2-Sonra da Efendi’nin kendisine Uyruk durumunda olanları, onların  İyilik ve Yararları için yönettiği bir başka Uyrukluk Biçimi vardır. Bu çeşit Uyrukluk Günah’tan önce de varolmuştur. Çünkü daha Bilge olanlar tarafından yönetilmeseydi, İnsan Toplumuna Us’a uygun bir Düzen olmazdı. Kadın’ın Erkeğe Doğal Uyrukluğu da bu çeşit Uyrukluğa göredir. Çünkü Erkek Us’la ayırd etme gücü bakımından Kadın’dan daha iyi hazırlanmıştır.’

               Bu eserde 4 Çeşit Yasa olduğunu söyler:

               Tanrı’nın Usu ola Lex Aeterna (Sonsuz Yasa),

               Tanrı Usu’nun Bütün Yarattıkları’nda Yansıması olan Lex Naturalis (Doğal Yasa),

               Tanrı Usu’nun Vahy Yolu’yla Açınlaması olan Lex Divina (Tanrısal Yasa)

               Tanrısal Yasa’nın İnsan Usu yoluyla uygulaması demek olan Lex Humana (Beşeri Yasa).

               Kimi Metazfizikçiler, Thomas’ın  bu Yasa Kuramını ,Yasal bir Katkı sayarlar.

               Yine bu Eserdeki Augustinus-Aristoteles Uyuşturulmasına örnek:

‘Herhangi bir Parça’nın Yetkinliği’ni, bu Bölüm’ün oluşturduğu Bütün’e oranla ölçmek gerekir. Bundan ötürü Augustinus Bütüne İyi uymayan Bütün Parçalar Aşağılık’tır [1]demiştir.  Bunun gibi, Tüm İnsanlar da Toplum’un bir Parçası olduklarından, kendilerini Ortak Yarar’a uydurmadıkça İyi İnsan olamazlar. Bütün de Parçaları ona gereğince uymazsa İyi Kurulmuş olmaz. Bunun sonucu olarak Yurttaşlar Erdemli olmadıkça, ya da en azından İşler’in yöneltilmesiyle Görevli olanlar Erdemli olmadıkça Toplum’un Mutluluğu Olanaksız’dır. Toplum’un Mutluluğu için Vatandaşlar’ın, Yöneticiler’in Buyruklarına Boyun eğecek kadar Erdemli olmaları yeter. Bundan ötürüdür ki Filozof da şöyle demiştir: Yönetici’nin gerçekten Doğru bir İnsan olması gerekir, ama her Yurttaş buna Eşit bir Doğruluğa ulaşmak zorunda değildir.’ [2]

Thomas’ın Dogmalar’a boşveren Oportunizm’i Ekonomi’de ileri sürdükleriyle daha Belirgin’dir.  Ortaçağ’da Toplum’un dayandığı Ekonomik İlişkiler’le Din Kurumu’nu bağdaştırabilme Çabası içinde, Hristiyanlığın Temel İlkeleri gereğince  İnsanlar’ın Eşitliğini savunmak zorunda olduğu İleri sürmüş, İşçiler’i de ‘Yoksul oldukları için Emekçi ve Emekçi oldukları için Yoksul olan İnsanlar’ olarak tanımlamıştır. İsa’nın Yoksulluk Söylevleri’ni görmezden gelerek Mülkiyet’i de onaylamış, Feodaller’in İdeologluğunu üstlenerek şöyle demiştir:

‘Feodal Hiyerarşisi içinde Toprak Beyleri, Durumlarının kendilerine verdiği Servet’e Sahib olmalı ve onu diledikleri gibi kullanabilmelidirler.’ 

O’na göre Mülkiyet Kutsal bir Hak’tır. Bu Hak ‘İnsanlar’ın Toplumsal Durumları’yla sınırlandırılmamalı’dır. Bu açıkça, Yoksul Yoksul olarak, Varlıklı da Varlıklı olarak kalmalıdır, demektir. Bu Düşüncesi Narh Sistemi’nde daha da açıklanır.

Thomas’a göre, herhangi bir Mal gerçek Değerinden Pahalı’ya satılmamalı ve Ucuz’a alınmamalıdır. İyi ama bu Gerçek Değer nedir? Bunu Aristoteles’in (ö.MÖ 322) Adil Fiat (Fr.Juste prix) Tanımın Satış Maliyetini ve Satıcı’nın Toplumsal Durumunu da katarak saptar. Thomas’ın  Gerçek Değer Varsayımı= Malın üretilmesi için gereken Emek Miktarı + Satış Harcamaları+ Satıcının iyi Yaşaması için gereken Para’dır.

Bu Sömürgen Hristiyanlığa Kapı aralar. Roma Kilisesi bu nedenle mi O’nu baştacı etti?

Sonraki yıllar Thomascılık  Kant ve Hegel öğretisi ile desdeklenmek zorunda kaldı. Stöckl, Baeumker, Wulf, Mercier, Newmann gibi Düşünürlerce Neo-Thomizm geliştirildi. Sosyalistler’ce Husserl, Heidegger, Nicolai Hartman İdealist Kurgularıyla Egemenler’in çıkarlarını yansıtan Tüm Öğretiler Neo-Thomizm’in Ürünü görülür.

 

               Eserleri:

               -Summa Contra Gentiles,

               -Summa Theologiae, (Toplu Tanrıbilim)

               -De Regimine Principum,

               -De Regimine Judaeorum,

               -De Ente et Essentia,

               -Quaestiones Disputatae,

               -Commentum in libros Politicorum seu de Rebus Civilibus, (Aristoteles’in Politika’sı Üzerine),

               -Commentum in Quatuor Libros Sententşarum Magistri Petri Lombardi, (Lombard’ın Tümceler’i üstüne),

               -Opera Omnia (Bütün Eserleri), Çeşitli toplu basımları vardır.  Leonine,[3] Vives , [4]