Christian Thomasius
1655-1728
Almanya’da Aydınlanma Düşünceleri’nin yayılması, Popüler bir
hale gelmesine çalıştı. Hukuk Bilgini’ydi.
Descartes ile
Locke’un Etkisi altında bir
Filosofi geliştirmeye çalıştı. Metafiziğe Karşı’ydı. Ahlakı,
İnsanlar’a Hoş ve Mutlu bir Hayat sağlayacak Ussal bir Sanat
sayıyordu.
1694 de Hale
Üniversitesi’ni kurdu. Alman Gazeteciliği’nin de
Kurucuları’ndan sayılır.
M.Gökberk şöyle der: ‘Thomasius için Bilgi’nin,
ancak İnsan’ı aydınlatırsa, dolayısıyla Hayat’ın Pratik
Amaçlar’ına bir Yardımı dokunursa bir Değeri olabilir. O,
Bilim’in bir Aydınlanma İşi olduğunu Almanya’da ilk
olarak İlerisüren’dir. Hayatı boyunca bunun için yılmadan
çalıştı. O’na göre Felsefe’nin Hayat’a Yararlı olabilmesi için,
şimdiye kadar onu bundan alıkoymuş olan Hayat’la kendi
arasındaki bir Takım Engelleri kaldırması gerekir. Bu
Engeller’in başında da Filosofi’nin şimdiye kadar Bilgilerini
anlattığı Ağır, Çapraşık Biçim gelir. Felsefe Herkesin
kavrayacağı bir şekilde, Herkesin anlayacağı bir Dil’e
anlatılmadıkça İnsanoğlu’nu aydınlatmaya yarayamaz. Bundan
dolayı O, o zamanlar Almanya’da Felsefe’nin Latince’yle
yazılıp okutulmasını şiddetle eleştirir. Kendisi Almanca’nın
Filosofi’nin Düşünce ve Bilgilerini dilegetirmeye pek
Elverişli olduğuna inanır, bunu gerçekleştirmek için de
Hareket’e geçer, birçok Felsefe Terimleri bulur. Daha önceleri,
Ortaçağ Sonları’yla Renaissance’ta, Alman Mistikleri de,
bunların arasında özellikle
Jacob Böhme de (ö. 1624), Dini-Felsefi
Düşünceleri Halk’ın anlamayacağı bir Dil’le anlatmışlardı.
Leibniz (ö.1716) de kendisi pek
yazmamış olmakla beraber, Almanca’nın Felsefe Dili olarak
kullanılmasını ister. İşte bu Gelişme’de Son Halkalar’dan biri
olan Thomasius’un bulduğu Felsefe Terimleri’nden bir
Kısmı, sonra Wolff (ö.1754)
üzerinden Kant’a (1724-1804 )
kadar ulaşacak, O’nun Etkisiyle Alman Aydınlanma Felsefesi
gerçekten de yavaş yavaş Almanca yazmaya alışacak, böylece de
Felsefe’yle Edebiyat’ın, dolayısıyla Felsefe’yle Hayat’ın
karşılaşmaları sağlanmış olacaktır. Ama Thomasius’un
kendisi 1687 de Leipzig Üniversitesi’nde Derslerini
Almanca’yla vermeye kalkıştığı için Üniversite’den çıkarıldı.
O’nun Alman Üniversiteleri’ne sokamadığı Almanca’yı bir zaman
sonra Wolff Kesin olarak
yerleştirecektir.’
Eserleri:
-Usa
Aykırı Olan Aşka Karşı İlaç,
-Ahlak
Felsefesi’ne Giriş,
-Doğal
ve Kamu Hakları’nın Temeli,
-Bilgelik
ve Deliliğin Tarihi,
3 Cilt,
-Mantığa
Giriş,
-Antikçağ Filosofisi’ne Giriş,