ALMAN FİLOSOFİSİ

Reformasyon’a Doğru

  

Germenler'den Kutsal Roma'ya

Aufklaerung'dan Diyalektiğe

Hegel'den Heidegger’e

Zuhr Vakti:

 1260-1327    Johann Eckhart, Meister  Panteist Mistik , Dominiken Papaz,
1300-1361 Johannes Tauler Mistik Dominiken Papaz
1330-1396   Marsilius Ingennus  Realist Rektör, Skolastik
1379-1471   Thomas A Kempis Mistik Papaz
1380-1438    Johannes Nider   Dominiken Papaz, Teolog

          

Asr Vakti: 

1401-1464   Nicolaus Cusanus Kardinal, Mistik, Astronomi-Mantık Yazarı, Skolastik karşıtı
1418-1495 Gabriel Biel     Nominalist Teolog, Son Skolastik
1419-1489   Johannes Wessel    Mistik-Teolog
1443-1500 Albrecht III   S. Düklüğü’nün Saksonya Kolu’nun Kurucusu.
1455-1522   Johannes Reuchlin        Hümanist, İbranice-Grekçe İncelemeci
1465-1547  Konrad Peutinger  Hümanist, Haritacı
1469-1524    Johannes Pfefferkorn  Bak:Yahudi Rönesansı 
1480-1543  Matteus Aurogallus    Teolog, Lutherin çevirmen yardımcısı
1483-1546  Martin Luther Prostenalığın Kurucusu Papaz.
1484-1531   Ulrich Zwingli (İsviçre)   Reformist Papaz, Aristotelesci Hümanist
1486-1535  Agrippa von Nettesheim Pythagorascı, Yeni-Platoncu
1486-1543  Johann Maier Eck Papaz, Teolog Prof. Faiz Yanlısı
1488-1523   Ulrich von Hutten Skolastik karşıtı ozan
1490-1525  Thomas Münzer Bak:Ütopik Sosyalistler’den Anarşistler’e
1493-1541 Paracelsus (İsviçre) Hekim,Kimyacı
1494-1576 Hans Sachs    Meister-Singer     Humanist Şair,Besteci
1497-1560  Philipp S. Melanchton Lutherci, Aristoteles Yorumcusu Reformist
1498-1552  Andreas Hosemann Osiander Protestan Papaz, Augustinuscu Teolog Kopernik yayımcısı
1500 lü yıllar Othon Casmann Teolojik Aristotelesci, Psikolog
1514-1576  Joachim Rheticus Kopernikuscu Astronom,
1533-1593 Valentin Weigel    Protestan Papaz,Mistik, Eckhart’cı
1539-1602 Paulus Schede   Hümanist, Latince yazan Ozan
1547-1606 Nicolaus Taurellus   Hekim, Teolog, Aristoteles Düşmanı
1550-1631 Michael Mastlin Astronom, Matematikçi
1557-1638      Johannes Althusius      Calvinist, Doğal Hukukçu
1570-1649     Jacob Martini   Thomascı, Skolastik Aristotelesci
1571-1630    Johannes Kepler   Astronom,
1571-1635     Wolfgang Ratke  Pedagog, Alman Milli Eğitim Sisteminin Babası
1572-1632 Adam Tanner (Avusturya) Teolog, Cizvit Papazı,
1574-1620   Michael Piccart Aristoteles Uzmanı,
1575-1624 Jacob Böhme      Panteist
1580-1636 Henning Arnisaeus Hekim, Anatomist, Ahlakçı
1588-1638  Johann Heinrich Alstedius   Teolog, Skolastikle Savaştı
1597-1639  Martin (von Boberfeld) Opitz Şair, Edebiyat Kuramcısı, I.Silezya Okulu
1600 lü yıllar Johann Georg Wachter Teolog, Spinoza Düşmanı
1600ler    Angelus Silesius Dini Şiir
1600ler     Andreas Gryphius    Oyun Yazarı
1600ler     Grimmelshausen    Romancı
1602-1653     Marcus Suerius Boxhorn (Latince Yazdı)
1606-1681 Conring  Hekim, Aristotelesci,Hukukçu
1622-1665 Johann Clauberg  Descartesci, Mistik Protestan,Teolog,
1622-1684 Jacob Thomasius   Aristoteles, Stoa Uzmanı, Leibniz’in Öğretmeni
1624-1677   Silezyalı Angelius  Ozan, Panteist,    
1626-1692    Sechendorff      Bak:Yükselen Kapitalizm
1632-1694   Samuel Pufendorf  Doğal Hukukçu,
1635-1682 Johann Joachim Becher  Bak:Yükselen Kapitalizm
1638-1712(3) Wilhelm Hornick (Avusturya)  Bak:Yükselen Kapitalizm
1640-1688 Schröder    Bak:Yükselen Kapitalizm
1641-1703  Johann Georg Reiffenstuel Teolog, Başpapaz, Kapüsan Tarikatı
1646-1717 Gottfried Wilhelm Leibniz Mantıkçı, Matematikçi, Tarihçi, Fizikçi, Filolog, Filozof
1646-1719 Poiret     Protestan Papaz,Mistik
1647-1725 Gerard Noodt       Doğal Hukukçu
1655-1728  Christian Thomasius   Hukukçu, Ahlakcı, Aydınlanmacı
1660-1734 Georg Ernst Stahl   Hekim, Animist, Vitalist,
1663-1729 Johann Franz Buddeus Teolog, Felsefe Tarihçisi
1665-1722 Ruard Andala Descartesci
1668-1736 Johannes Albert Fabricius Teolog, Bibliograf
1672-1740  Johann Georges Abicht  Bak:Yahudi Rönesansı 
1673-1731  Andreas Ridiger Hekim, Hukukçu, Teolog
1676-1747 Philipp J. von Strahlenberg (İsveçli)Bak:Doğu Araştırmaları
1679-1754  Christian von Wolff    Leibnizci,
1681-1741 Johann Gottlieb Heinecke Hukuk Felsefesi,
1682-1741   Johann Gustav Reinbeck Teolog, Ateistlikle suçlandı.
1690-1747 Johann Schmauss       Doğal Hukukçu
1690-1753  Israel Gottlieb Canz Teolog, Leibniz-Wolffcu,
1691-1754 Johann Peter Reusch  Teolog, Leibniz-Wolffcu, Teolog
1693-1750  Georges Bernard Bilfinger Leibniz-Wolffcu, Teolog,
1693-1775  Johann Georg Walch    Filolog, Teolog, Felsefe Tarihçisi,
1694-1768  Hermann Samuel Reimarus   Teolog, Leibniz-Wolff Okulu
1696-1770 Johann Jacob Brucker Felsefe Tarihçisi

                              

Johannes Tauler

1300-1361

 

               Alman Düşünürü.. Dominiken Papazı.

               Kolonya ve Strasburg’ta Vaizlik yaptı.

               Mistik bir Felsefe geliştirdi. Doğaüstü Güçler’in varolduğunu ve bunlarla İlişki kurulabileceğini savundu. Tanrı’yla Birleşme’nin ancak İyilik İradesi’ni ve Ahlaki Mücadele’yi gerektiren Uzun ve Güç Çalışmalar sonunda Mümkün olduğunu savundu.

               Bu Düşünce’de Pelaguscu etki Açık’tır. Çileci’dir. Skolastiğin sarsılmasında katkısı vardır bu düşüncelerin de.

 

 

Marsilius Ingennus

1330-1396

 

               Alman Düşünürü.. Heidelberg Üniversitesi Rektörü..

               Skolastik Felsefe’nin Son Düşünürleri’ndendi. Realist (İdealist)di. Nominalizm’e karşı çıktı. Ama İdealistler O’nun Nominalist olduğunu ileri sürerler.[1]

 

 

Thomas A Kempis

1379-1471

 

               Alman düşünürü..  Thomas Hemerken de denir.

               Mistik Papaz.  Ününü Imitation Eseri Borçlu. Tanrı ile Birleşme’nin ancak Tanrı Sevgisi’ne, İyilik İradesi’nin ve Ahlak Savaşımı’nın katılmasıyla, Uzun ve Güç Çalışmalar sonunda Mümkün olduğunu savundu.

 

   Eserleri:

   Teoloji ile ilgili bir çok Eseri var.

   -Imitation (İsa’nın Öykünmesi),

 

 

Johannes Nider

1380-1438

 

               Alman Teolog, Dominiken Papazı..

               Ahlak Alanı’nda çalıştı. Çağında Değer verilen bir çok Eser yazdı.

 

               Eserleri:

               -Consolatorium Timoratae Conscientiae, (Tanrı’dan Korkan Vicdan’ın Avuntusu),[2] Çağında çok beğenildi.

              

 

Nicolaus Cusanus

1401-1464

 

               Alman Düşünürü.. Kardinal. Almanca adı Nikolaus Chrypffs (Krebs) dir. Fransızlar Nicolas de Cuss (Cusa)derler.

               Rönesans Felsefesi’nin en Önemli Düşünürlerindendi. Skolastik’le savaştı, Yeni Düşünceler ileri sürdü. İlk kez O Süredurum Yasası’nı ortaya attı.

               Tanrı’yla Doğa aynı Şey değil, tersine Karşıt Şeyler’dir. Çünkü Tanrı bütün Karşıtlar’ın Birliği, Doğa Bütün Karşıtlar’ın Ayrılığı’dır. Bu Geniş Ayrılığın nasıl çıktığı bilinmez ve bu yüzden de Tanrı kavranamaz. Bilgilerimiz İzafi’dir. Evren bir Gelişme Süreci’dir. Yer ve Gök aynı Yasalar’a Bağlı’dırlar ve aynı Gelişme Süreci’nin içindedirler. Tanrı’nın bir Evrimidir. Bilgisizliğimiz Tanrı Bilgimiz’dir.

 

               Eserleri:

               -De docta ignorantia,

               Bütün Eserleri, Bale ,[3]

               Astronomi ve Mantık Alanı’nda da yazdı.

   

 

Gabriel Biel

1418-1495

 

               Alman Düşünürü.. Son Skolastikçi Takma Adıyla yazar.

               Teolog. Nominalist. İlerici bulunan İncelemeleri var. Lutherin O’ndan etkilendiği söylenir.

 

               Eserleri:

               -Collectorium super libros santentiarum G.Ocaami, [4]

               -In Quatuor libros sententiarum, [5]

 

                                  

Johannes Wessel

1419-1489

 

               Alman Teolog. Wessel Gansfort, lux Mundi Adlarıyla da anılır.

               Mistik bir Teoloji ve bunun Sonucu olarak da Teolojik-Mistik bir Felsefe geliştirmekle ünlü. Bir Çeşit Ahlaki Çilecilik vardır. Mistisizm’i Felsefi bir Temel’e oturtmaya çalışır.

 

 

 Albrecht III

1443-1500

 

               Albrecht Animosus  , Yürekli Albert (Albrecht der Beherzte) de denir. 27/31 Temmuz’da  Grimma, Saksonya’da doğdu. Wettin Hanadenı’nın Albrecht Kolu’nu kuran Saksonya Dükü. Kutsal-Roma Germen İmparatorluğu’nda Üst Düzey Görevler’de bulundu.

               Saksonya Elektörü II.Friedrich’in Oğlu’ydu. 12 Yaşındayken Kardeşi Ernst’le birlikte Babasının Düşmanı bir Saksonya Soylusu olan Kunz von Kaufungen tarafından kaçırıldı. Ama çok Kısa bir Süre’de yakalanarak İdam edildi. Prinzenraub (Prens Kaçırma) Adıyla bilinen bu Olay, özellikle 1500 Alman Oyun Yazarları tarafından Yaygın olarak kullanılan bir Konu oldu. 2 Kardeş Babalarının Ölümü’nden 1485’deki Leipzig Bölüşümü’ne kadar Saksonya’yı Ortaklaşa yönettiler. Bu Tarih’te Ülke Toprakları 2 Kardeş arasında paylaşıldı.

               1471’de Bohemya Tahtı’na Adaylığ’ını koyan, ancak bu Girişimi Sonuçsuz kalan Albercht , 1488-93 arasında Kutsal Roma Germen İmparatorları Adı’na Hollanda Valiliği yaptı. Bu Hizmetine Karşılık olarak 1498’de kendisine (kendi Soyundan gelenlere bırakma Kakkıyla birlikte) Frizya Valiliği verildi.

               13 Eylül’de Emden, Doğu Frizya’da öldü.

 

                      

Johannes Reuchlin

1455-1522

 

               Alman Düşünürü..

               Batı’da İbranice ve Grekçe’nin İncelenmesi Çığrını açtığından dolayı Humanist olarak anılır. Schwaben Birliği’nde Hakim’di.

               Özellikle Kabala ve Talmud un ortadan kaldırılmasını isteyenlerle savaştı.

 

               -De verbo mirifico,

               -De arte cabalistica,

               Humanist Nitelikte Dramları var. Mistisizm’e ve özellikle de Teosofi’ye Bilimsel bir Nitelik verilmesine Katkı’da bulundu. Bu iki Branş bir yandan Astrolojik Hurafeler’le Şarlatanlık Karışımı’dır, diğer yandan da Bilimselliğe yönelmenin Müjdesidir. O’nun Çağı Obskürantist’lerin Egemen olduğu bir Çağ’dır. O bu Çağı aydınlatmakla Önemli bulunur.

 

              

Konrad Peutinger

1465-1547

 

               Alman Düşünürü.. Humanist..

               Roma İmparatorluğu’nun III.yy.daki Yolları’nın Haritasını yapmakla ünlendi.

               Bu Harita Peutinger Çizelgesi diye anılır. Viyana’dadır.

 

 

Johannes Pfefferkorn

1469-1524

 

               Yahudi Asıllı, Alman Düşünürü...

   Musevilik’ten Hristiyanlığa geçti. Bütün Yahudiler’in Hristiyan olmaları gerektiğini savundu. Kilise’nin Yahudiler’i buna zorlamasını istedi. Yaptığı bir Tartışma sonunda J. Reuchlin’i Katolik Kilisesi’ne Mahkum ettirdi.

 

Eserleri:

-Der Judenspiegel ,(Yahudi Aynası),[6]

-Beschyrmung, (Savunma),[7]

 

Matteus Aurogallus

1480-1543

 

               Alman Düşünürü..

               Teolog. Bible’nin Çevirisi’nde Luther’e Yardım etti.

 

                                                          

Agrippa von Nettesheim (Henri-Corneille)

1486-1535

 

               Alman Düşünürü...

               Pythagorascılığa ve Yeni-Platonculuğu Sihir ve Hurafeler’le birleştiren Teosofi Çağı’nın (15-16.yy.) en Ünlü Düşünürlerindendi.

               Bu Çağın Düşünürleri, Gizli Bilgiler ve Formüller’le Doğa’ya Egemen olmak istediklerinden, Skolastiğe ve Kilise’ye Karşı koymuşlar, Pozitif Bilimciliğin Doğmasına Yardımcı olmuşlardır.

 

               Eserleri:

               -De vanitate scientiarum,

               -De occulta philosophia,

               -De incertitudime et sanitate scientiarım,[8]

               -De triplici ratione cognoscendi, [9]

               -De feminei sexus proecellentia, [10]

 

 

Johann Maier Eck

1486-1543

 

               Alman Teolog,

               Teoloji Profesörü’ydü. Sözleşme’ye dayanan Krediler’de Faiz alınmasının Günah sayılmayacağını savunarak Ekonomi Tarihi’ne geçti. Faiz’i Haklı göstermek için Contractus trinus Kuramına dayandı.

               Şöyle ki: ’İş yapanlar Ortaklık Anlaşmaları yapabilirler: Ortaklar’dan biri ya Zarar’a da katılır ve Muhtemel Kazancı Ortağına bırakıp az, ama belli bir Para’ya Razı olur, ya da Zarar ve Kar’ı tümüyle Ortağına bırakıp sadece Parasını kiralamak’la yetinir. Demek ki Parasını kiralamak karşılığında bir Kira Bedeli yani Faiz almak Hakkı’dır.

   İş Çevreleri’nin Paraca desdeklemeleriyle Çeşitli Üniversiteler’de Öğretisini savundu. Vatikan ilkin O’na direnmişse de sonunda bu Kuramı Kabul etti ve Katolikliğin Faiz Hakkındaki Gerçek İçtihadı saydı.

                   

 

Ulrich von Hutten

1488-1523

 

               Alman Düşünürü..

               Ozan’dı.. Skolastik’le Savaşım’da Etkin olduğu için Felsefe Tarihi’nde Adı geçer. Luthere de Papalığı eleştiren Mısraları’yla Yardım etti.

 

               Eserleri:

               -Latince ve Almanca yazdığı Eserler 5 Cilt olarak basıldı.[11]

 

 

Paracelsus,Theophrastus von Hohenheim

1493-1541

 

               İsviçre’li Alman Düşünürü.. Hekim. Paracelsus Takma Ad’dır.

               ‘Kendinden önceki Bütün Hekimler’in Hastalarını öldürmekten başka bir Şey yapmadıklarını’ İleri sürdü. Rönesans Başlangıcının en Seçkin Düşünürleri’nden.

               Mikrokosmos Adını verdiği İnsan’ı Makrokosmos Adını verdiği Doğa’nın bir Yansısı sayar.  Bundan  dolayı Tıb, O’na göre  Doğabilimi’nin Temeli’dir. Felsefe de Doğa Bilgisi’nden başka bir Şey değildir. ‘Felsefe, Doğa’nın bilinmesidir’ der.

               Metafizik Çağı’nın Dahilerindendi. Evren’de Vulcanus Adını verdiği bir İlahi Ruh tasarlar. Tek tek Varlıklar’ın Özel Ruhlarına da Archeus der. İnsan’ın sağlığı, Archeus’un İyi işlemesine Bağlı’ydı.  Hastalıklar, Archeus’un Yabancı Ruhlar’la birleşmesinden ileri geliyordu. Bundan ötürü de de Hastalıklar, Hasta’nın Özünü sağlamlaştırmakla iyileştirilebilirdi. Hasta bir Organ’a ancak onun kendisinden yapılmış bir Madde’yle Yardım edilebilirdi. Ama her Archeus aynı Zamanda bir Vulcanus’u da içerdiğinden tüm Hastalıkları iyileştirecek bir İlac’ın bulunması gerekirdi.

               Hayatı boyunca bu İlac’ı bulmaya uğraştı, bir çok Deneyler yaptı, Kimya ile ilgilendi.

               Birçok Hurafe’yle Bilimsel Gelişme’nin Müjdecilerinden biridir. Önemi Doğa’yı kavranılmaz ve Şeytanca bir Şey gibi gören Skolastik Ortaçağı’nın tersine, Doğa’ya Güvenle bakmasındadır.

 

               Eserleri:

               -Opera (Bütün Eserleri) [12]

 

 

 Hans Sachs

1494-1576

 

               5 Kasım’da Nürnberg’de doğdu. 19 Ocak’ta yine orda öldü. Alman Şair ve şarlı Bestecisi. Çok sayıda Eseriyle yaygın Üne kavuştu. Estetik ve Dini Görüşleriyle Etkili oldu ve Richard Wagner’in Die Meistersinger von Nürnberg (Nürnberli Usta Şarkıcılar) Adlı Operasında ölümsüzleştirildi.

               Wagner’in Operası  bir bakıma sıradan İnsanlar’a Övgü’ydü. Sachs da bu İnsanlar’dan  biri , bir Terzi’nin Oğlu’ydu. Latin Okulu’nda  Öğrenim gördükten sonra 1509’da bir Ayakkabıcı’nın yanına Çırak girdi. 1519’da Usta oldu. O Dönem’de Lonca Üyeleri arasında Belli Kurallar’a göre Şarkı söyleme, bir Yarışma’yla bu Yeteneğini Kanıtlama  ve Usta Şarkıcı olma Geleneği Yaygın’dı. Sachs 1517’de Nürnberg Şarkı Okulu’nda Usta Şarkıcı oldu. Münih’te bir Usta Şarkıcılar Okulu’nu yönetti ve 1554’te Nürnberg Grubu’nun Başına geçti.

               Sachs 1514’de Meistergesang yazmaya başladı ve bir Bölümü Dinsel olmak üzere 4000 kadar bu Tür Şarkı yazdı. Martin Luther’in Görüşleri’ni İlk Savunanlar’dan biriydi: ‚Die Wittembergisch Nachtigall’ (1523; Wittemberg Bülbülü) Adlı Alegorik Şiiri Kısa sürede ünlenerek Reform Hareketi’nin Nürnberg’de ilerlemesine katkıda bulundu. Yaklaşık 6000 Şiir’in 200 kadarı Manzum Oyun türündendi. Bunlar’ın Çoğu da Kalabalığı eğlendirmek için yazılmış Karnaval Oyunları’ydı.

               Ayakkabıcılık’la ünlenen Şiir ve Şarkı Çalışmaları’nı bir arada sürdürdü. Ölümünden sonra unutulduysa da, 200 Yıl sonra Goethe tarafından yeniden keşfedildi. Başta Der farebt Schueler ims Paradeis olmak üzere Bazı Oyunları Günümüzde de oynanıyor. Rönesans Müziği’ne İlgi’nin canlanması Sonucunda Şarkıları da yeniden söylenir oldu (Der Kramerskorb ) Adlı eseri Pazarcının Sepeti (1982) Adıyla Türkçe’ye çevrildi.

 

                            

Philipp Schwarzerd Melanchton

1497-1560

 

               Alman Düşünürü.. Papaz.

               Luther’in Öğrencisi’ydi. Aristoteles Öğretisine dayanarak Protestanlığa Felsefi bir Temel bulmaya çalıştı. Skolastik de öyle yapmıştı.

               Tanrı’nın Varlığını Bilinç: Şuur: Us değil, Vicdan’dan türetmeye, Prostanlık Çerçevesi içinde bir Ahlak oluşturmaya çalıştı.

 

               Eserleri:

               Yazılarının, Mektuplarının, Eserlerinin Çeşitli Toplubasımları vardır.

               Corpus Reformatorum ( Reform Külliyatı) nın ilk Bölümü O’nun Eserleridir.

 

                                  

Andreas Hosemann Osiander

1498-1552

 

               Alman Teolog.

               Protestan Papaz, Augustinuscu.   Königsberg Üniverstesi’nde Teoloji Profesörü’ydü. Kopernikus’un Astronomisi’ni ilkin O yayınladı.

 

 

Othon Casmann

1500 lü yıllar

 

               Alman Düşünürü.. Teolojik bir Aristotelesci.

               Teolog. Doğabilim Bilgini’ydi.. Psikoloji Deyimini ilk kez O kullandı. Felsefe’yi, Akıllı Ruh’un Bilimi saydığı Psikoloji’yle Beden Yapısının Bilimi saydığı Somatoloji Adını verdiği iki Bölüm’e ayırdı.

 

 

Joachim Rheticus

1514-1576

 

               Alman Astronom. Rhatikus da yazılır.

               Kopernikus’u (1473-1543) Dünya’ya tanıtan Adam’dır. O’nun Sistemini incelemek için 1539 da Fraunburg’a geldi. Kopernikus’u Eserini yayınlamaya Razı etti. Bu Düşünce Tarihi’nde Önemli bir Devrim’di.

 

               Eserleri:

               -Narratio Prima de Libris Revolutionud Copernici, (Kopernikus’un Gezegenlerin Hareketleri Kitabı Üstünde İlk Yanılma)

 

 

Valentin Weigel

1533-1593

 

               Alman düşünürü...

               Saksonyalı bir Protestan Papaz’dı. Alman Mistisizmi’nin en Büyük Temsilcilerindendi. Skolastiğe Karşı’ydı. Meister Eckhard’ı izledi. Kişisel Dindarlık Anlayışını bir Felsefe Öğretisi olarak  oluşturdu.

               Din’in, Dış Kilise yerine İnsanlar’ın Gönlünde bulunan bir İç Kilise’yi gerçekleştirdiğini savunuyordu.

               Sebastien Franck (1499-1542) ve Jacob Böhme (1572-1642) ile birlikte bu Mistik Akım’ın Büyüklerindendir. Akım Skolastiğin Yıkılmasında Etkin oldu.

 

 

Paulus Schede

1539-1602

 

               Alman Düşünürü...

               Humanist .. Heidelberg Saray Kitaplığı Müdürü’ydü.. Latin Ozanları üstüne İncelemesiyle ünlendi. Kendisi de Latince Şiirler yazdığı için Germania’nın Pindaros’u diye anılır.

 

 

Nicolaus Taurellus

1547-1606

 

               Alman Düşünürü..

               Hekim.. Montbeliard’lıydı. Bale’de Hekimlik ve Felsefe okuttu. Teolog da denir, Ateist de..

               Eserleri Rönesans Felsefesi’nin  İlginç Yazıları’ndan sayılır. Felsefe Tarihçileri genellikle bu Eserleri Kaynak gösterirler.

               Aristoteles’in (ö.MÖ 322) Ateşli bir Düşmanı’ydı. Aristoteles Öğretisi’nin ‘Nasıl olup da İncil’in Yaratma Dogması’yla uzlaşabileceğini’ sorar.

 

               Eserleri:

               -Triumphus Philosophiae,

               -De Rerum Aeternitate,

               -De Mundo,

               -Synopsis,[13] Bu eserde Aristoteles Metafiziği’ni yerden yere vurur.

               -Uranologia, [14]

 

 

Michael Mastlin

1550-1631

 

               Alman Astronom.

               Ünlü Matematikçi.. Kepler’in (1571-1630 ) Öğretmeni olup, O’nun üstünde Etkisi vardı. Tübingen ve Heidelberg’de Profesör’dü. Ay’ın Solgun Işığını da ilk kez O açıkladı.

            

 

Johannes Althusius

1557-1638

 

               Alman Düşünürü..

               Calvinist.. (1509-1564 ) Doğal Hukuk Kuramı’nın İlk Kurucusu olduğu söylenir. Özellikle Hukuk Açısından Toplum ve Devlet Konuları üstünde çalıştı.

               Kimi İncelemeciler, O’nun Eserlerinde, kendisinden birkaçyüz sonra yaşamış Kuramcılar’ın Kaynağını bulurlar. Rousseau’nun (ö.1778) Toplumsal Sözleşmesi’nin ilk İzleri gibi.

 

               Eserleri:

               -Civilis Conversationis libri duos,[15]

               -Politica Methodice digesta et exemplis sacris et profanis demonstrata, [16]

 

 

Jacob Martini

1570-1649

 

               Alman Düşünürü..

               Wittenberg Üniversitesi’nde Profesör’dü.. Felsefe ve Teoloji okuttu. Thomascı’ydı. Skolastik Aristotelesciliği savundu. Felsefe içi ve Felsefe dışı, yeni olan Herşey’e Düşmanlığıyla tanınır.

 

               Eserleri:

               -Excercitationum Metaphysicorum Libri Duo, [17] Felsefe üstüne Bilgiler verir,

 

 

Johannes Kepler

1571-1630

 

               Alman Astronom..

               Modern Astronomi’nin Kurucusu.. Tycho Brahe’in (1546-1601) Öğrencisi ve Asistanıydı. Daha sonra O’nun yerini aldı. Gezegenler’in Ünlü 3 Devim Yasaları’nı keşfetti. Gezegenler’in, Daire biçiminde değil, Elips biçiminde Hareket ettiklerini gösterdi. Matematik Yöntem, Gözlemler’le bulduğu bu Yasa Antik Grek’ten beri gelen Daire Efsanesini yıkıyordu.

               İlk Eserinin 2.Baskısında şöyle der:’ Mars Gezegeni üstünde yaptığım İncelemeler’de bir Kımıltacı Ruh’un bulunmadığını yanıtladım. Ruh Deyimi yerine Kuvvet Deyimi konmalıdır. Eskiden Ben de Gezegenleri Hareket ettiren Güc’ün bir Ruh olduğuna inanıyordum. Sonra, bu Güc’ün Maddi olması gerektiğini anladım.’

               Doğa’daki Uyumu sağlayan Matematik Oranlar’dır. Antikçağ’ın Pythagorasçılarınca da sezilmiş olan bu Düşünce, önce Kopernikus, sonra Kepler tarafından Bilimsel olarak tanıtlandı.

               Şöyle der: ’Nerede Madde varsa, orada Geometri de vardır.’

               Hastalıklar ve Yoksulluklar’la savaşarak yaşadı ve Acılar içinde öldü.

 

               Eserleri:

               -Prodomus Dissertationum Cosmographicarum,[18]

               -Astronomia Nova, [19]

               -Harmonice Mundi, [20]

               -Admonitio ad Astronomos, [21]

               

 

Wolfgang Ratke

1571-1635

 

               Alman Düşünürü..

               Pedagog.. Kendine Özgü bir Öğretim Sistemi geliştirdi. (Doğal Yöntem). Bizzat  yaptığı  Denemeler’de başarılı olmamakla beraber Alman Ulusal Eğitim Sistemi’nin Babası sayılır. Sistemi üzerinde bir çok İnceleme yapıldı.

 

               Eserleri:

               -Gründlicher und Bestaendiger Bericht, (Doğru ve Gerçek Rapor),

 

                                                  

Adam Tanner

1572-1632

 

               Avusturyalı Düşünür..

               Teolog bir Cizvit Papazı.. Ingolstadt’da Teoloji Profesörü ve Dekan’dı.

 

               Eserleri:

               -Theologia Scolastica, (Skolastik Teoloji),[22]  4 Cilt, Önemli bir Kaynak sayılır.

 

 

Michael Piccart

1574-1620

 

               Alman Düşünürü..

               Aristoteles Uzmanı.. O’nun Eserlerini yorumlayarak Latince’ye çevirdi. Eserleri O’nun için bir Kaynak sayılır.

 

               Eserleri:

               -Hypotiposis Totius Philosophiae Aristotelis, [23]

 

 

Jacob Böhme

1575-1624

 

               Alman Düşünürü..

               Rönesans’ın en önenli Mistikleri’ndendi. O’na göre Varlığın her Biçimi, Tanrı’nın kendini O Biçimde gerçekleştirmesidir.

               İncil’i bir  Panteist Açısından yorumladı. Tanrı dışında hiçbir Şey yoktur, İyilikler kadar Kötülükler de Tanrı’dadır.

 

               Eserleri:

               -Aurora, [24]

               -De signatura rerum, [25]

               -Mysterium magnum, [26]

 

 

Henning Arnisaeus

1580-1636

 

               Alman Düşünürü..

               Hekim, Anatomist.. Metafizikle uğraştı, Ahlak okuttu.

 

 

Johann Heinrich Alstedius

1588-1638

 

               Alman Teolog.

               Çok Yanlı bir Bilgin’di.. Teolog olduğu halde Skolastikle savaştı.

               Ars Magna’nın Yorumuyla Ünlü’dür. Çok beğenilen ve defalarca basılan bir Ansikpoledi hazırladı.

 

               Eserleri:

               -Encyslopedia,[27]

               -Triumphus biblicus, sive Encyclopedia biblica, [28]

               -Clavis artis Lullianoe veroe logicoe Argentorati, [29]

 

 

 Martin (von Boberfeld) Opitz

1597-1639

 

               23 Aralık 1597’de,Buzlau, Silezya’da doğdu.

               Alman Şair ve Edebiyat Kuramcısı. Rönesans Şiir Kuramları’nı Almanya’ya taşıdı. I.Silezya Okulu olarak bilinen Şairler Grubu’nun Önderiydi.

               Frankfurt an der Oder, Heidelberg ve Felemenkli Şair Daniel Heinsius’la tanıştığı  Leiden’da Öğrenim gördü. Çeşitli Soylular’ın Hizmeti’nde Birçok Kent dolaştı. 1625’te, İç Avusturya Arşidükü Karl Joseph’in Ölümü üzerine yazdığı bir Ağıt sayesinde Karl Joseph’in Oğlu İmparator II.Ferdinand tarafından Başşair İlan edildi. 1629’da , Edebiyat dernekleri’nin en Önemlilerinden Fruchtbringende Gesellschaft’a (Verimli Dernek) Kabul edildi. 1630’da Paris’e giderek Felemenkli Şair, Hukukçu ve Klasik Çağ Bilgini Hugo Grotius’la tanıştı. 1635’den Ölümüne kadar Danzig’de, Polonya Kralı IV.Wladyslaw’ın Sarayı’nda Sekreterlik ve Tarihçilik yaptı. Sağlığında Dönemi’nin en Büyük Alman Şairi ve en azından Biçimsel Özellikleriyle Alman şiiri’nin Kurucusu sayılmıştır.

               Opitz’in Şiirleri İfade Güzelliği ve Duygu Yönü’nden pek zengin olmayan Didaktik ve Betimleyici Eserler’dir. Daha çok da, özenle seçilmiş Temaları ve İncelikli İşçilikleri’yle Dikkatini çekerler  Opitz’in Gösterişli, Zarif ve Bilgi Yüklü Uslubu 1700ler’in Ortalarına kadar Alman Şiiri’ne  Egemen olmayı sürdürdü. Onun Eserlerinden esinlenen Şairler, ondan Başarılı oldular.

               Opitz ayrıca Heinsius, Grotius, Seneca ve Sophokles’ten çeviriler yapmış, Almanca yazılmış İlk Opera olan Dafne’nin O.Rinuccuni’ye ait Librettosu’nu kısmen çevirmiş,Siyasal Romanı (John Barclay’in Argenis’i) Almanya’ya tanıtmış ve 1000ler’e ait Annolied ile Sir Philip Sidney’in Arcadia’sının Almanca Basımları’nı yayına hazırladı (1638).

 

               Eserleri:

               -Aristarchus sive de Contemptu Linguae Teutonicae, (Aristarkhos ve Töton Dili’nin Hor Görülmesi üzerine) 1617, Bu eser’de Anadili Almanca’yı savundu.

               -Buch von der deutschen Poeterey, (Alman Şiiri’nin Kitabı), Uslup, Ölçü, Uyak ve Dil’in Arılığıyla ilgili Kuralları ortaya koydu. Alman Şiiri’nin Hece sayısı’na değil, Sözcük Vurgusu’na dayanması gerektiğini savunarak Şairler’e Aleksandren Ölçüsü’nü kullanmasını önerir.

               -Trostgedichte in Widerwaertigkeit des Krieges (Savaş’ın İğrençliği’ne Karşı Avuntu Şiirleri), 1633, Hristiyan Ölçülülüğüne vir Övgü’dür.

               -Opera poetica, (Şiirsel Opera), 1646 da yayınlandı.

 

               20 Ağustos 1639’da Danzig (Bugün Gdansk,Polonya) öldü.

 

                          

Johann Georg Wachter

1600 lü yıllar

 

               Alman Düşünürü..

               Teolog, Spinoza (1632-1677) Düşmanlığı ile tanınır. Aynı Yüzyıl’da yaşayan aynı Adı taşıyan Glaussarium Germanicum Adlı Eserin Yazarıyla karıştırılmamalı.

 

               Eserleri:

               -Yahudilik İçinde Spinozacılık,[30]

               -Ahlak Felsefesi’yle Hristiyan Dini’nin Uyumu, [31]

               -Kabala Üstüne Açıklamalar, [32]

 

 

Marcus Suerius Boxhorn

1602-1653

 

               Alman düşünürü..

               Latince yazdı.

 

               Eserleri:

               -Institutiones Politicae, [33]

 

                                                       

Conring

1606-1681

 

               Alman Süşünürü..

               Hekim.. Ünlü Hukukçular’dandı. Kendisine Canlı Ansiklopesi derlerdi. Çeşitli Konular’da 200 den fazla Eseri var. Felsefe Alanı’nda Aristoteles İncelemeleri’yle bilinir.

 

               Eserleri:

               -De Philosophia Civili,

 

                                                  

Johann Clauberg

1622-1665

 

               Alman Düşünürü..

               Mistik Protestan. Teoloji Proföseri.. Ünlü Descartesciler’dendi. ‘Kutsal Kitap’tan sonra Descartes’inkinden (ö.1650) Üstün bir Eser tanımıyorum’ derdi. Platon (ö. MÖ 347) ile Descartesi uzlaştırmaya çalıştı.

 

               Eserleri:

               -Exerciationes centrum de cognitione Die et nostri,[34]

               -Logico vetus et nova, Port-Royal Mantıkçılarının başlıca kaynağı olsu.

 

                                                              

Jacob Thomasius

1622-1684

 

               Alman Düşünürü..

               Leipzig’de Felsefe Profesörü’ydü. Christian Thomasius’un Babası ve Leibniz’in (1646-1716 ) öğretmeni olmakla Ünlü. İyi bir Felsefe Tarihçisi’ydi. Aristoteles ile Stoa Öğretisi alanında Uzman sayılır.

               Leibniz’in O’na yazdığı birçok Mektup ayrı bir Değer taşır.

 

               Eserleri:

               -Erotemata Metaphsica,[35] Skolatiği eleştirdi.

               -Felsefe ve Kilise Tarihi’nin Kaynakları Üstüne, [36]

 

                                                  

Silezyalı Angelius

1624-1677

 

               Alman Düşünürü.. Ozan. Gerçek adı Johannes Scheffler.

               Pantesit.. O’na göre Tanrı’nın Özü Aşk’tır. Tanrı’yla İnsan aynı  şeydir, çünkü Tanrı kendisini kendi Gözleriyle görebilmek için insanlaşmak zorundaydı, yoksa sevemezdi. İnsan olmadıkça Tanrı da olmaz.

               Düşüncelerini çoğunlukla Şiirler halinde yaydı. Bir Şiirinde şöyle der:’ Ben de Tanrı kadar Büyüyüm, o  da  benim kadar Küçük’tür.’

 

 

Samuel Pufendorf

1632-1694

 

               Alman Düşünürü.. Severinus de Mozambano Takma Adıyla da yazdı.

               Hukuk Bilgini.. Heidelberg Üniversitesi Hukuk Profesörü’ydü.. Tanrı’nın  Keyfi İradesine Bağlı olmayan bir Hukuk ve Ahlak Savuculuğu yaptı. O’na göre İnsan, Doğal olarak, bir Bencillik ve İyilikseverlik Birleşimi’dir. Toplumsallık (socialitas) bu birleşimden doğar ve İnsan’a kendi Çıkarlarına en uygun olarak Barış’a yardım etmek görevini yükler.

               Bu Düşüncelerinden ötürü kovuşturmaya uğradı ve İsveç’in Lund Üniversitesi Doğal Hukuk Profesörlüğü’ne geçti.

 

               Eserleri:

               -Elementa Jurisprudentiae Universalis, (Evrensel Hulukun Temel İlkeleri), Kendisine Büyük ün kazandırdı.[37]

               -De Statu Imperii Germanici, (Germen İmparatorluğunun Durumu), [38] İmparatorluğu ‘Siyasal Canavar’ olarak niteledi, Kovuşturmaya uğradı. Takma ad kullanmıştı.

               -De Jure Naturae et Gentium (Doğal Hukuk ve İnsanlar), [39] En Önemli Eseridir.

               -De Officio Hominis et Civis, [40]

 

                                                  

Johann Georg Reiffenstuel

1641-1703

 

               Alman Teolog.

               Bavyera’lıydı. Kapüsan Tarikatı’nın Başpapazı. Freising’de Profesörlük etti. Teoloji Öğrenimine Yeni bir Biçim verdi.

 

               Eserleri:

               -Ahlaki Teoloji, [41]Uzun Yıllar Ders Kitabı olarak okutuldu.

 

                                                  

Poiret

1646-1719

 

               Alman Düşünürü..

               Metz’li bir Mistik Teolog.. Hamburg’da Prorestan Papaz’dı. İlkin Descartese (ö.1650) ve Locke’a (ö. 1704) bağlandı. Sonra Mistisizm’e kaydı.

               Descartes’in Doğuştan (Fr.Innees) ve Locke’un Edinilmiş (Fr.Acquises) Düşüncelerinin yerine Vahyedilmiş (Fr.Infuses), yani Tanrı’nın Kalb’e ya da Akla doğdurduğu Düşüncelerini savunan bir Kuram geliştirmeye çalıştı.

 

               Eserleri:

               -Oeconomie Divine,[42] 7 cilt,

                                                   

 

Gerard Noodt

1647-1725

 

               Alman Düşünürü..

               Uttrecht’de Hukuk Profesörü’ydü.. Leyde Üniversitesi’nde Rektörlük yaptı. Genellikle Hukuk Konuları, özellikle Doğal Hukuk Alanı’nda bir çok Eseri var.

               Fransızlar Felsefe ile ilgili Söylevlerini derleyerek bir Kitap meydana getirdiler.

 

               Eserleri:

               -Du Pouvoir des Souverains et de la Liverte de Conscience,  Felsefi Konuşmaları.

 

 

Georg Ernst Stahl

1660-1734

 

               Alman düşünürü..

               Prusya Kralı’nın Hekimi ve Halk Üniversitesi’nde Profesör’dü.. Bir çeşit Animizm’i savunan Öğretisi Stahlcılık diye anılır.  Kimya’da da ünlü Flojistik’i geliştirdi. Vitalizm de denen bu İdealist Öğreti’ye göre Hayat bir Dirim İlkesi’nden doğar. Yani Organik Hayat’ın ilkesi Ruh’tur. Metafizik Felsefe Sözlükleri’nde Öğretisine Uzun yer ayrılır.

 

               Eserleri:

               -Theorica Medica Vera,[43]

 

                                                    

Johann Franz Buddeus

1663-1729

 

               Alman Düşünürü..

               Teoloji Profesörü’ydü. Felsefe Tarihi üstündeki Araştırmalarıyla tanındı.

 

 

Ruard Andala

1665-1722

 

               Alman düşünürü..

               Descartes Felsefesi’ni yorumladı, Teoloji’ye uyguladı ve savundu. Eserleri Descartes’i incelemek için bir Kaynak sayılır.

 

               Eserleri:

               -Cartesius verus Spinozisme eversor et Physicoe experimentalis arcitectus,         [44]

               -Exersitationes academicoe, [45]

               -Syntagma theologico-physico-metaphysicum, [46]

 

 

Johannes Albert Fabricius

1668-1736

 

               Alman Düşünürü.. Johann Albrecht de yazılır.

               Teolog ve Bibliograf. Hamburg Akademisi’nde Felsefe Profesörü’ydü.. Bibliyografya Alanı’nda yazdığı Eserler Felsefe Tarihi Açısından Büyük Önem taşır. Aşağıdaki 3 Eseri pek çok basıldı. Felsefe Tarihçileri tarafından ‘Hazine’ diye anılır.

 

               Eserleri:

               -Bibliotheca Graeca, (Grekçe Kitaplığı),[47]

               -Bibliotheca Latina, [48]

               -Bibliotheca Ecelesiastica, (Kilise Kitaplığı), [49]

 

                                                     

Johann Georges Abicht

1672-1740

 

               Alman Teolog.

               Protestan’dı. Özellikle Yahudi Dil ve Felsefesi üstündeki Araştırmalarıyla Ünlü.

                

 

Andreas Ridiger

1673-1731

 

               Alman Düşünürü.. Rudiger de yazılır.

               Teolog, Hukukçu, Hekim. Metafiziksel bir Mantık Geliştirmeye çalıştı.

 

               Eserleri:

               -Philosophia Synthetica,[50]

               -Philosophia Pragmatica, [51]

 

 

Johann Gottlieb Heinecke

1681-1741

 

               Alman Düşünürü.. Fransızlar Jean Teophil Heinecke derler. Latince’de Heineccius yazılır.

               Prusya Kralı’nın Danışmanıydı.

               Halle Üniveritesi’nde Hukuk ve Felsefe Profesörü’ydü.. Hukuku Felsefi olarak geliştirmeye çalıştı. Hukuka Felsefi Yöntemleri uyguladı.

 

               Eserleri:

               -Opera, (Bütün Eserleri),[52] 8 cilt,

 

 

Johann Gustav Reinbeck

1682-1741

 

               Alman Teolog.

               Wolff’un Kilise Kurulu’nda Savunmasını yapmakla ünlendi. O’nun gibi Ateistlik’le suçlandı.  Aşağıdaki Eserinde Us’u savunur.

 

               Eserleri:

               -Tanrısal Gerçekler Üstüne Düşünceler, [53]

 

                                                  

Johann Schmauss

1690-1747

 

               Alman Düşünürü..

               Göttingen ve Halle Üniversiteleri’nde Profesör’dü. Hukukçu. Doğal Hukuk üstüne yaptığı İncelemeler’le ünlendi.

 

               Eserleri:

               -Dissertationis Juris Naturalis,[54]

 

 

Israel Gottlieb Canz

1690-1753

 

               Alman Düşünürü..

               Teolog. Leibniz ve Wolff Felsefesi’ni izledi. Metafiziği  ispatlamak iddiasındaydı.

                                                         

 

Johann Peter Reusch

1691-1754

 

               Alman Düşünürü..

               Teolog. Jena Üniversitesi’nde Teoloji Profesörü’ydü. Leibniz-Wolff Okulu’na Bağlı. Bir çok Eseri var.

 

 

Georges Bernard Bilfinger

1693-1750

 

               Alman Düşünürü..Bulffinger de denir.

               Leibniz-Wolff Okulu’nun İzleyicisi.. Bu Okulun en Ünlü Yayıcıları’ndan. Teolog. Metafizik, Mantık okuttu.

 

                                                  

Johann Georg Walch

1693-1775

 

               Alman Düşünürü..

               Jena’da Filoloji ve Teoloji Profesörü’ydü.  Yazdığı Değerli Sözlüğü ile bilinir. Filoloji ve Teolo,ji Alanında birçok Eseri vardır.

 

               Eserleri:

               -Felsefe Sözlüğü,[55]

               -Mantık Tarihi, [56]

 

 

Hermann Samuel Reimarus

1694-1768

 

               Alman düşünürü..

               Alman Aydınlanmacıları’ndandır. Rasyonalizm’i savundu. Leibniz-Wolff Okulu izleyicisi. Kant’ın (ö.1804) Öğretmeniydi. Jena Üniversitesi’nde Teoloji ve Felsefe Profesörlüğü yaptı. Doğa Bilimleri’ne Yakınlık duydu, kendine Özgü bir Doğal Teoloji geliştirdi. Ama Eserini yayınlamaya Cesaret edemedi. Kimi Parçalarını gizlice Ele geçiren Lessing (1729-1781) yayınladı. Yayın, Teologlar arasında Büyük Skandal yarattı.

 

               Eserleri:

               -Fragmente des Wolfenbüttelschen Ungenannten, (Yazarı Belli olmayan ve Wolfenbüttel Kitaplığı’nda bulunan Elyazmaları’ndan Parçalar), Lessing, Gerçek Adı ‘Doğal Din’in AnaGgerçekleri’ dir. [57]

               -Logic, (Mantık), yay. Oğlu Johann Reimarus, [58]

               -Tanrı’nın ve İnsan Ruhun Varlığı Üstüne, yay. Johann Reimarus, [59]

 

 

Johann Jacob Brucker

1696-1770

 

               Alman Düşünürü.

               Bayle, kendisini Felsefe Tarihçili’ğinin Babası sayar. Bu Alan’da Bilimsel Araştırmalar’a girişmiş ilk Düşünür.

 


 


[1]          Etienne Gilson, s.684

[2]          1478

[3]          1565, 2 cilt,

            Paris, 3 cilt daha sonra

[4]          1512,Tubingen,

[5]          1511,Tubingen,

[6]          1507,

[7]          1516,

[8]          1515

[9]          1517,

[10]         1530

[11]         1821-1825, Berlin,

[12]         1589,Bale,

            1616,Strasbourg,

[13]         1596,

[14]         1603,

[15]         1603,

[16]         1603

[17]         1613, 3.Baskı,

[18]         1596,

[19]         1609,

[20]         1619,

[21]         1630,

[22]         1627,

[23]         1605,Nurenberg,

[24]         1610,

[25]         1622,

[26]         1623,

[27]         1625,1649,

[28]         1641,

[29]         1609,

[30]         1699,Amsterdam

[31]         1692,Amsterdam

[32]         1706,Roma,

[33]         1663,Leyden,

[34]         1647,

[35]         1670,Leipzig,

[36]         1684,Halle,

[37]         1660,

[38]         1667,

[39]         1672,

[40]         1673,

[41]         1692,

[42]         1687,Amsterdam,

[43]         1707,

[44]         1719,

[45]         1709,

[46]         1710,

[47]         1705-1728,

[48]         1721-22,

[49]         1718,

[50]         1707,Halle

[51]         1723, Leipzig

[52]         1744-1748,Geneve,

[53]         1731,Leipzig,

[54]         1742,

[55]         1726,Leipzig,

            1774,2 cilt, Henning tarafından notlar eklenerek.

[56]         1721,Leipzig,

[57]         1754, Yazılış tarihi

[58]         1756,

[59]         1781,