Rene Descartes
1596-1650
Fransız Düşünür..
Matematikçi, Fizikçi,
Filozof. Latince’de Renatus Cartesius denir.
Öğretisi
Düalist Karekterli’dir.
O’nun
Fiziğinde Doğa’nın Maddiliğini, Başlangıçsız ve Sonsuz
Karekterini belirtir. O’na göre Doğa, Hareket
halindedir, ama bu Hareket, Sayısız Hareket Biçimleri’nden
biri olan Mekanik bir Hareket’tir.
Descartes Mekanist Teoriler’ini Filosofisine de aktarmış
ve böylelikle Mekanik Anlayış’ın Gelişmesine katkıda
bulunmuştur. Kurduğu Varsayımlar’la Diyalektiğin Delişmesine
de.
Filosofisi’nin Temel Sorununa (Ruh mu Madde mi)
verdiği Karşılık da Düalist’tir: Evren’in Temelinde birbiriden
Bağımsız 2 İlke’nin (Ruh ve Madde) bulunduğunu kabul eder.
Madde’yi de uzay=yerkaplama’ya indirgemiş ve onunla
özdeşleştirmiştir.
Rasyonalizm’in de Kurucusu’dur. Bilgi’nin Tek Kaynağı’nın
Rasyon olduğunu savunur. Us’u, Duyumlar Aracılığıyla
bilgilenmeden ayırır ki bu da Bilgi Kuramı’nda yanılgı sayılır
Materyalistlerce.. Onlara göre bilgilenme süreci, duyumlar
kapısından girer ve us basamağına sıçrayarak gerçekleşir.
Platon’un İdealizm’ini andırır
şekilde doğuştan bilgiler savını savunur. Bununla
birlikte Materyalislerce de 1600 lü yıllarda Rasyonalizm
İlerici bir rol oynadı denir. Materyalistce bakılırsa
Rasyon’un İman üstündeki Zaferini dile getirir. Din
ve İdealizm’e karşı Rasyon’un Sınırsız İmlanları’na
duyulan Güvenci ortaya koyar. Çağında bu Rasyonalizm Bilimsel
Filosofi’ye katkıda bulundu.
Descartes’in Şüpheciliği de, Genel Şüphecilik dışında
kendine özgü bir metodik şüphe (doute methodique)
cilik’tir. Metodik Şüphecilik Agnostik olduğu anlamına gelmez,
tersine, Descartes’in Bilgi’nin Temeli ve Başlangıcı
olarak ileri sürdüğü Cogito, erso sum Önermesini
bulmada bir Metot olarak kullanılır.
İnsan Anlayışı da Düalist’tir. İnsan, birbirinden bağımsız
olarak Ruh ve Beden’den oluşur. Bu ikisi
Kozalaksı Bez denilen Özel bir Organ Aracılığıyla
birbiriyle İlişki kurabilir, birbirine etkide bulunabilirler.
Fizik Anlayışında tam bir Materyalist’tir. Analitik
Geometri’nin Kurucusu’dur, Güneş Sistemi’nin doğal
gelişimi düşüncesini postulatlaştırmıştır. Hareket’le Atalet’in
Göreliğini belirtmiş, İnteraksiyon Yasası’nı Formüle etmiştir.
Mekanizm’i de Maddeci bir Karakterdedir ve Materyalizm’e
Katkı’da bulunmuştur.
İlk
yazdığı Kitap Dünya dır. Bunu hiçbir Zaman yayımlamadı.
Çünkü iki Sapık İdeoloji’yi içermekteydi. Dünya’nın dönmekte
olduğu Tezi ve Evren’in Sonsuzluğu. Bu Kitap bütün olarak
hiçbir Zaman meydana çıkmamış, ancak Descartes’in
Ölümünden sonra, bulunabilen kimi Parçaları
yayınlanabilmiştir.
Hayat’ının 20 yılını Hollanda’da geçirdi. 1600 lü Yıllar’da
Hollanda Düşünce Özgürlüğü bulunan tek Avrupa Ülkesi’ydi.
Hobbes (ö. 1679) Kitaplarını
orada basabilmişti. Locke oraya
sığınmış, Boyle orada yaşamayı gerekli bulmuştu.
Russell’in
dediği gibi ‘Spinoza da
(ö.1677), başka bir Ülke’de zor çalışabilirdi’
Sonunda, kendisine
Hayranlık duyan İsveç Kraliçesi’nin Israrlı Ricalarını
kıramayarak İsveç’e gitti.
Çelimsiz ve
Hastalıklı bir Adam’dı, İsveç’in Soğuğuna dayanamayarak 4 Ay
sonra öldü. Çok ağlayan Kraliçe O’na, Dehasını öven Kitabeler’de
Süslü Görkemli bir Mezar yaptırdı.
14 yıl sonra 1664 de
Fransa Hükümeti Naşını Ülke’ye getirdi.
Saint-Germain-
des-Pres Kilisesi’nde Mabillon’un yanına gömüldü.
B.Russell
şöyle der: ‘Descartes, sanırım Haklı olarak Modern
Felsefe’nin Kurucusu sayılır. Çok Yüksek Filosofik bir Yeteneği
olan, Yeni Fizik ve Gökbilim’e dayanan ilk Kişi O’dur. Birçok
Skolastik Yanları bulunmasına rağmen, kendinden önce
Gelenler’in koymuş bulunduğu Temelleri benimsemiş, yeniden ve
Eksiksiz bir Filosofi Yapısı kurmaya çalışmıştır. Bir Tazelik
vardır Descartes’in Eserinde.
Platon’dan beri hiçbir Filozof’un Eserinde bulunmayan
bir Tazelik.. Descartes, bir Öğretmen olarak değil,
bir Araştırıcı , bir Bulucu ve bulduğunu aktarmaya Meraklı
bir Kişi olarak Kalem kullanmıştır. Uslubu Rahat ve
İddiasız’dır. Öğrencilere değil, Zeki İnsanlar’a seslenir.
Dahası Olağanüstü bir Çekiciliği vardır. Doğrusu Modern
Filosofi için, Öncüsünün bu kadar Hayranlık verici Edebi bir
Usluba sahip olması büyük bir Talih’tir.’
Eserleri:
-Regulae
ad directionem ingenii,
-Discours
de la Merhode, plus la dioptrique, les meteores et la
geometrie qui sont les essais de cette methode,
-Meditation
de Prima Philosophie,
-Principia
Philosophiae,
-Les
Passions de l’Ame,
-L’Homme
et traite de la formation du foetus,