Hippokrates

MÖ 460-377

 

             Grek Hekimi.. Hekimliğin Babası sayılacak.

                Eski İonia’da Bilimsel Filosofi’ye Sımsıkı Bağlı olan Hekimlik Alanı’ndaydı. Bu Gelişme O’nunla Doruğuna ulaştı.

                Corpus Hippocraticum [1] Günümüze gelebildi.

                Avrupa ve  Müslüman Hekimliği’ni Geniş Ölçüde etkileyen bu Eserler’in hangisinin bizzat Hippokrates tarafından yazılmış bulunduğu Kesinlikle ayrılamamaktadır.

                O’nun Bünye Öğretisi ve doğal olarak İyileştirme Yöntemi günümüzde de geçerlidir.

                Platon (ö.347), Phadros Dialogu’nda şöyle der: ‘Asklepias’lar Loncası Üyesi Hippokrates’e göre ,İnsan Vucudu’nun Yaratılışını, Hastalığında tanımadan Sağlığında tanımak İmkansız’dır.’

Hekimler İnsan Vucudunu ve Sağlığını Atomcu Filosofi’nin Dili ve Ögeleri’yle açıklıyorlardı. Bu Okul’un Bünye Bilgisi ve İyileşmeye Değer Verme gibi Ana Düşünceleri Bugün de Geçerli’dir. Antikite Grekleri’n Bilimsel Eğilimleri, Filosofik Hekimlik Alanı’nda da gelişmiştir.

Hippokrates’in şu Sözü İyonya Hekimliği’nin Bilimselliğini gösterir denir: ‘Kutsal Hastalık Adı verilen Hastalık, bana ötekilerden hiç de daha Tanrısal ya da Kutsal görünmüyor. Tersine, Diğer Hastalıklar’ın nasıl onları doğuran Doğal Nedenleri varsa bunun da Doğal bir Nedeni var. Diğer Hastalıklar’a benzemediği için İnsanlar denemesizliklerinden bu Hastalığın Tanrısal bir Şey olduğunu sanmış olmalılar. Bu Hastalığa Kutsal Adını verenlerse herhalde Büyücüler ya da Dolandırıcılar’dır.’[2]

Hippokrates’in çok İlginç Özdeyişler’i de var:

‘Tanrılar Yardım’a çağrılınca, İnsanlar da İşe sarılmalı.’ [3]

‘Doğa Herşey’den Haberdar’dır, kendiliğinden gerekeni yapar.’ [4]

‘Hayat Kısa, Meslek Uzun, Uygun An Kaçıcı, Deneme Kaypak, Karar Güç’tür.’ [5]

‘İlaçlar’ın İyi edemediğini Demir İyi eder, Demir’in İyi edemediğini Ateş İyi eder, Ateş’in İyi edemediğiyse iİi edilemez.’ [6]

‘Ancak İnsan Sevgisi olan yerde Meslek Sevgisi de olabilir.’

Tıp Tarihi için Hippokrates’ten sonra Galenos (131-201) Önemli bir Dönüm Noktası sayılır.

 

 

İyonya Hekimliği

(Tıp Okulu)

 

MÖ 460-377 Hippokrates      Tarihçi
MÖ 400 lü yıllar Alkmeon ,Kroton’lu   Pythagorasçı, Hekim
MÖ 400 lü yıllar   Hippon , Samos’lu      İonia Okulu,Hekim
MÖ 100 lü yıllar   Bakheios, Tanagra’lı      Hekim

                      

 

Hekimlik:

 

Sağlığı Koruma ve Hastalıkları İyileştirme Bilimi..  Antik Grek Filosofi’nde, Özellikle Pythagorasçılık’da Kozmos, İnsan vucudu ve İnsan ruhu Evrensel uyum’u bütünleyen birbirlerine bağlı Parçalar’dı. Demokedes ve Alkmeon (MÖ 400 lü yıllar)  gibi Pythagorasçılar Hekim’diler. Alkmeon’a göre Sağlığın Dayanağı Yaş’la Kuru, Sıcak’la Soğuk vb. arasındaki Uyum’dur; bu Karşıtlıklar’dan birinin İnsan Vucudu’nda tek Başına Egemen olması Hastalık doğurur. Kos’lu Hippokrates (ö.375) Filosofi’ye sıkı sıkıya Bağlı bulunan İlk Grek Tıp Okulu’nun Kurucusu olacaktır.[7]

 

İonia Hekimliği

Hippokrates Tıp Okulu:

 

MÖ 400 lerde kurulan İlk  Tıp Okulu.. Özellikle Filosofi üstünde Geniş Etkisi vardır, buna karşı Filosofi’den etkilenmiş ve bir Çeşit  Filosofik İyileştirme Yöntemi kullanmıştır. Bu Okul, gerçekte, Hippokrates’ten önce kurulmuştur. Sonra O’nun Büyüklüğüne bağlanmıştır. Hippokrates Abdera’da bulunduğu sırada Demokritos’u (ö. 370) Deli sananların O’nu Muayene etmesini istemeleri üzerine Demokritos’la tanışmış ve etkisinde kalarak Atomculuk Anlayışı’nı Hekimliğe uygulamıştır. Ayrıca Herakleitos’un (ö.480) Kozmolojisi’ni de uygulamıştır. O’na göre Sağlık Harmonia’dır,[8] Devindirici Ateş’le Besleyici Su’yun Karşıtlığındaki  Uyum İnsan’ı Sağ kılar.  Antikite Grek Filosofi’sinde Hekimlik’le ilgilenmeyen hiç bir Kozmoloji yoktur aslında.  İnsan’ın Küçük Evren sayılması da bu Düşünce’nin Ürünü’dür. Hippokrates ünlü Hekimlik Kitabı’nda , Herakleitos’un Dili ve Değişi’yle ‘Herşey, benzemez olduğu için Benzer’dir, Farklı olduğu için Aynı’dır’ der.

Antik Filosofi’nin İtici Gücü olan Hekimlik.. Antikite’nin Bilimsel Desdeği,  Grek Fizikcileri’yle, İonia Hekimliği’dir. İonia Hekimliği, Çağının Filosofisi’yle Karşılıklı etkileşerek gelişmiştir. Hippokrates’in Adında simlegeşti.  Coprus Hippokraticum’un  Müslüman ve Avrupa Hekimliği’ne  Etkileri Büyük oldu. Bu Eserler’de Nedensel Açıklama Çabası görülür. İonia Hekimleri, Asklepias’lar’[9] da toplanırdı. Hekimlik Çoğunlukla Baba’dan Oğul’a geçerdi.

Genç Hekimler Lonca’ya alınırken, Hippokrates Yemini ederlerdi.

 

‘Apollon Hekimi Asklepios’u ve Hygieia’yı, Panakeia’yla [10] bütün Tanrıları  ve Tanrıçaları Tanıklığa çağırarak Yemin ederim ki, Gücüm ve Aklım yettiği kadar bu Yemini ve Aşağıdaki Taahhüdleri yerine getireceğim: Bana bu Sanatı öğreteni Ana-babamla bir tutacağım, onunla birlikte yaşayacağım, gerektiğinde Varımı onunla paylaşacağım, onun Soyundan olanları kendi Kardeşlerim bileceğim, öğrenmek isterlerse onlara bu Sanatı Parasız ve Şartsız öğreteceğim; Öğütleri, Dersleri ve bütün Diğer Bilgileri kendi Oğullarımla ve bana öğretenin Oğullar’ıyla Lonca’ya Kayıtlı, Hekimlik Yasası üstüne Yemin etmiş Öğrenciler’le paylaşacağım, başkaca hiç Kimseyle paylaşmayacağım. Gücüm ve Aklım yettiğince Hastalar’ın Yararı’na Yaşama Kuralları göstereceğim, onları Zarar ve Yararlanmalar’dan koruyacağım. Hiç kimseye, istese bile, ne Öldürücü bir İlaç ne de böyle bir Öğüt vermeyeceğim. Hiçbir Kadın’a Çocuk düşürtmeyeceğim. Hayat’ımı ve Sanat’ımı Kutsal ve Saf olarak saklayacağım. Evler’e Hastalar’ın Yararı’na gireceğim. Bile bile yapılan ve yokedici olan her türlü Kötülükler’den; özellikle Kadınlar’ın, Erkekler’in, Özgürler’in ve Köleler’in Vucutları’na karşı Şehvet duymaktan Uzak kalacağım. Tedavi’de ve Tedavi dışı’nda iİnsanlar’la İlişkilerim sırasında gördüklerim ya da işittiklerimden Başkalarına anlatılmaması gerekenleri Sır bileceğim ve susacağım. Bu Yemini bozmaz ve yerine getirirsem bana İyi bir Ad’la anılarak Hayat’ımda ve Sanat’ımda Başarı Nasib olsun. Yeminimi hiçe sayar ve bozarsam bunların Tersi olsun.’

 

 

[1]           Hippokrates Okulu’nun derlenen Eserleri

[2]           Corpus Hippocraticum’dan.

[3]           Peri Oneiron, VI, not I

[4]           Epidemia VI, 5

[5]           Bu özdeyişi Goethe, Wilhelm Meister’in öğreti mektubuna temel yapmıştır.

[6]           Demir ve ateşle kesmek ve yakmak yoluyla tedaviyi snlatır. Bu özdeyişi Schiller Haydutlar’ına başlık yaptı.

[7]           La. Corpus Hippocraticum

[8]           Harmonia: Uyum demek. Pyhagoras harmonia’nın sayılardan meydana geldiğini ve bundan ötürü de sayılarla anlatılıp sayılarla anlaşılabileceğini ileri sürdü. Harmonia, Antikite Grek Felsefesi’nin temel kavramlarından biridir. Grekler evreni  harmonia olarak gördüler. Ahlakta ölçü, sanatta biçim, doğada oran, dinde düzenleyici güç olarak beliren harmonia evrenin temel yasasıdır. Harmonia, evrende zorunlu bir yasalılığı dilegetirir, buysa gerçek bir düzen anlayışıdır. Hançerlioğlu,O. ,Felsefe Ansiklopedisi, Kavramlar ve Akımlar ,1977,İst,Remzi Kit.C.2, s.285

[9]           Hekimlik Tanrısı Asklepios’un adını alan Hekim Loncaları

[10]          Hygieia sağlık tanrıçası, Panakeia Apollon ruh hekimidir, sözcük anlamıyla Panakeia her şeyi iyi eden demek.