Giordano Bruno

1548-1600

 

İtalyan düşünürü..

Leibniz’in Monadoloji kuramının öncüsü oldu. Goethe üzerinde de etkili oldu. Leibniz'in 'Praestabilirte Harmonie'sı (Önceden belirlenmiş uyum) kuramında Bruno'nun monad görüşünün, Tanrı’nın bir ezeli monad (Urmonad) ve insanların ruhlandırılmış monadlar ( atomlar) olması görüşü vardır.

Bütün nesneleri özdeş gördü. Maddeyi soyut olarak ele aldı.

Tipik bir Rönesans adamıdır. Doğa karşısında duyduğu büyük coşkunluk yüzünden şair-düşünürdür.

Gençliğinde Dominiken Tarikatı’na girmiş, oysa cüppesiyle birlikte Metafizik düşünceleri de üstünden attı. Hareketli bir hayatı vardı, her yerde kovuşturmaya uğradığından serbestçe düşünebilmek için ömrü boyunca kentten kente dolaştı. Sonunda yakalanarak, Roma'da Campo di Fiora Meydanı’nda yakıldı.

Kendisine bu cezayı tebliğ eden Engisizyon yargıcına 'ölümümü bildirirken siz benden çok korkuyorsunuz' dedi.

Copernicus sisteminden esinlenerek evrenin sonsuzluğunu kavramış. Tanrı’nın da, varsa eğer, ancak böyle bir sistem içinde, sonsuzlukta gerçekleşebileceğini düşündü.

Der ki: ‘Evren bir türdendir, aynı maddeden yapıldı. Sonsuz evrenin içinde sonsuz dünyalar vardır. Her şeyin nedeni yaratıcı doğa (La. Nature naturans) dır. Bu sonsuz birlikteliğin içinde sonlu varlıklar, yeni yaratıklarının tohumu olmak üzere, sürekli olarak göçüp giderler. Tek tek varlıklar yetkin değildirler ama bütün her bakımdan yetkindir. Evrende her şey bu yetkin bütünü yansıtır. Ne doğum, ne de ölüm vardır. Sürekli değişmeyle bu bütün her an yenilenmektedir. Bu yüzdendir ki evren, en küçük zerrelerinde bile, canlı ve doğurgandır. Öre dünya yoktur, çünkü evren herhangi bir öteye imkan bırakmamacasına sonsuzdur. İnsanın ve dolayısıyla Felsefenin ödevi, evreni bilmek ve tanımaktır. Evreni bilmek, Tanrı’yı da bilmek demektir.’

O yaşadığı evreni sevmiş, öldüğünde ona karışacağını bilmiş, yaşarken de onunla karşılaşmış bulunmanın sevincini duymuş biriydi.

 

  Eserleri:

  -Eroici furiori;

  -Della causa, principio et uno,

  -De l’infinito, universo e mondi,

  -De triplici minimo e mensura,

  -De monade numero e figura,

  -La Cena della Ceneri,

  Bütüneserlerinin Toplu Basımları:

  -Wagner Yayımı,[1] 2 cilt

  -A.F.Gfroerer yayını, [2]

  -F.Tocco, [3]

  Bibliyografya:

-Büyük Filozoflar Ansiklopedisi, Cemil Sena, [4]

-Felsefe Tarihi,Macit Gökberk, [5]

  -Hançerlioğlu, O. ,Felsefe Ansiklopedisi, Düşünürler Bölümü [6]

-Life and works of Giardano Bruno, Plumptre, [7]