Vlamidir İliç Lenin
1870-1924
Asıl Adı Vlamidir İliç Ulyanov. 22
Nisan 1870 de Simbirsk (Bugün Ulyanovski), Rus Çarlığı’nda
doğdu. 21 Ocak 1924’de Moskova Yakınları’nda Gorki’de öldü.
1917 Sovyet Devrimi’nin Esin Kaynağı ve Önderi Düşün, Siyaset
ve Eylem Adamı. İlk Başkanlığını yaptığı (1917-1924) Yeni
Sovyet Devleti’nin Temelleri’ni atmış, Dünya İşçi Hareketi’nin
Yeni Öncü Örgütü olarak III.Enternational’i (Komintern) kurdu.
Tarih’in en Büyük Devrimciler’inden biri ve
Marx Sonrası Dönem’in En Etkili
Sosyalist Düşünürü olarak kabul edilir.
Marx’ın
Kuramlar’ına yaptığı Katkılar’dan dolayı Bugünün Komunist
Hareketi Marxizm-Leninizm olarak anılır.
Gençliği:
Lenin İyi Eğitim görmüş Kültürlü bir
Aile’nin 6 Çocuğu’ndan Üçüncü’süydü. Annesi bir Hekim’in Kızı,
Babası ise Müfettişliğe kadar yükselmiş bir Öğretmen’di. Zeki
ve Sağlam Bünyeli bir Çocuk olan ve Sıcak, Mutlu bir Aile
Ortamı’nda yetişen Lenin, 5 Yaş’ındayken Annesinden okumayı
öğrendi ve Piyano Dersleri aldı. Okumaya ve öğrenmeye daha
Küçük Yaşlar’da dıymak bilmeyen bir Tutku’yla bağlandı. Lise
Öğrenimi Sırasında özellikle Latince ve Grekçe Dersleri’ndeki
Başarısı’yla Dikkat çekti. 16 Yaş’ına geldiğinde Devrimdi
Akımlar’la Tanışıklığı yalnızca Ateizm’e Yönelik Düşünceler’le
Sınırlı’ydı. Ama Çarlığın Seçkin Aydınları bile Medeni ve
Siyasal Haklar tanımayan Baskıcı Yapısı, Aile’nin Bütün
Çocuklar’ını Hızla Devrimci Saflar’a itti.
Lenin’in Delikanlılık Yılları’nda
uğradığı 2 Darbe Devrimci Hareket’te Yer almasında Önemli Rol
oynadı. Bu Darbeler’den İlki Baba’sının, Erken Ölüm’ünden Kısa
bir Süre Önce Eğitim’le İlgili İlerici Görüşler’inden Dolayı
Erken Emeklilik Tehdidi’yle karşılaşmasıydı. 1887’de de
Petersburg Üniversitesi’nde okuyan çok sevdiği Ağabey’i
Aleksandr, Çar III.Aleksandr’a Suikast planlayan
Narodnaya Volya’ya Bağlı bir Grup’a katıldığı için
yakalanarak asıldı. Böylece Lenin daha 17 Yaş’ındayken,
‘Devlet alyhine Suç işlemiş bir Kişi’’yi yetiştirmekle
suçlanan bir Aile’nin en Büyük Erkeği Durum’una geldi.
Çeşitli Siyasal Baskılar görmeye başlayan Aile, Anne’nin
aldığı Dul Aylığı ve Anne’ye kalan Miras’la Maddi olarak
ayakta kalmayı başardı. Lenin ise Müdür’ünün (1917
Şubat Devrimi’nden sonra Başbakanlık yapan ve Ekim Devrimi’yle
devrilen Aleksandr Kerenski’nin Babası) verdiği Olumlu
Referans’la 1887 Sonbaharı’nda Kazan Üniversitesi’ne Bağlı
Hukuk Fakultesi’ne girdi. Ama Ay geçmeden Yasadışı bir Öğrenci
Toplantısı’na aktıldığı Gerekçesi’yle Okul’dan atıldı.
Ardından Güvenlik Gözetim’inde tutulmak üzere, Ablası’nın da
bir Süre’den beri Sürgün kaldığı Kokuşkino Köy’üne gönderildi.
1888 Sonbaharı’nda Kazan’a dönmesine İzin verildiyse de
yeniden Üniversite’ye girmesi önlendi. Bu Sırada Daha Yaşlı
Sürgün Devrimciler’le tanışarak, Büyük bir İstekle Devrimci
Siyasal Literatür’ü okumaya yöneldi. Özellikle
Marx’ın Das Kapital’i
üzerinde Derin bir Etki bıraktı. Bu Okuma Süreci içerisinde
Marksizm’i benimsedi.
Devrimci bir Parti Kurma Çalışmaları:
Mayıs 1889’da Ailesiyle birlikte Samara’ya
(Bugün Kuybişev) taşınan Lenin, Uzun Çabalar’dan sonra
Hukuk Fakultesi Sınavları’na dışarıdan girme İzni alarak Kasım
1891’de Mezun oldu. Özellikle Yoksul Köylüler’in ve
Zanaatçılar’ın Davalar’ına girdiği Samara’daki İlk Avukatlık
Yıllar’ında Hukuk Sistemi’nin Temel’inde yatan Sınıf
Ayrımcılığı’na Karşı Derin bir Nefret beslemeye başladı.
Ağustos 1893’te Petersburg’a yerleşti, Avukat olarak
çalışırken markist Çevreler’le de İlişkiler’ini geliştirdi.
1895’te Rusya’nın En Etkili Marksist Düşünürü Georgi
Plehanov ve Diğer Sürgün Devrimciler’le Bağlantı kurmak
üzere Arkadaşlar’ı tarafından Avrupa’ya gönderildi. Dönüş’ünde
L.
Martov
ve Başka Önderler’le birlikte Başkent’teki
Markist Grupları İşçi Sınıfı’nın Kurtuluşu için Mücadele
Birliği’nin Çatısı’nda birleştirmeyi başardı. İşçiler
Arasında Marksist Düşünceleri yaymaya çalışan Örgüt’ün Diğer
Yöneticileriyle birlikte Aralık 1895’te tutuklanarak 15 Ay
Hapis Cezasına çarptırıldı. Bu Ceza’yı çektikten sonra 3
Yıllık bir Dönem için Sibirya’daki Şuşenskoye’ye Sürgün
edildi. Daha önce Petersburg’daki Marksistler’in bir
toplantısında tanışmış olduğu Nişanlısı Nadejda Krupskaya
ile orada evlendi. İkilinin Sibirya’da Sidney ve Beatrice
Webb’in Industrial Democracy (1897, Sanayi
demokrasisi) Eser’ini Çevirme Görüntüsü altında Gizli Parti
Yazışmaları’nı yürütmekle başlayan Beraberlikleri Ömür Boyunca
sürdü.
Sürgün Cezasını bitirerek Ocak 1900’de
Yurtdışına çıktı. İlk İş olarak Marksist bir Yayın Organı
Kurma Tasarısını gerçekleştirmeye koyuldu. Rusya ve Batı
Avrupa’daki Dağınık Marksist Rus Grupları’nı bir araya
getirerek Tutarlı bir Parti’nin Temeller’ini atmaya amaçlayan
İskra’nın Yayın Kurulu’nda Plehanov, Martov ve Diğer 3
Üye’yle Birlikye Yer aldı. Dergi’nin Yayın Politikası’nın
belirlenmesinde Önemli Rol oynadı.
Lenin’in İskra’ya katılmadan
önceki Yazılar’ında üzerinde durduğu 3 Temel Konu
Kapitalizm’in Rus Toplumu’nda yarattığı Değişiklikler, Sosyal
Demokratlar’ın ve İşçiler’in Mücadelesi’ni Ekonomik
Hedefler’le sınırlama Eğilimi’nin Eleştirisi ve Köylülük
Sorunu’ydu. Bu sırada Rus Aydınları Arası’nda Etkili olan
Narodnikler’in Görüşleri Marksizm’in yayılmasının Önünde
Büyük bir Engel oluşturuyordu. Ortak Toprak Mülkiyeti ve Köy
Komünleri Nedeni’yle Rusya’da Kapitalizm’in gelişemeyeceğini
savunan Narodnikler’e göre ,Proleterya’nın Yok denecek bir
Düzey’de olduğu bir Köylü Toplumu’na Markist Kuramlar
uygulanamazdı. Bu Yaklaşım’ı daha 1880ler’de eleştiren
Plehanov, Hızlı Sanayileşme’nin de gösterdiği gibi
Kapitalizm Evresi’ne geçen Rusya’da Geleceği Proleyerya’nın
Temsil edeceğini savunmuştu. Plehanov’a göre
Rusya’daki Gelişmeler 2 Aşamalı bir Devrim Süreci’ni Zorunlu
kılıyordu. 1.Aşama’yı oluşturan Burjuva Devrimi Demokratik bir
Cumhuriyet’in kurulmasını ve Kapitalizm’in serpilmesi için
Gerekli Şartlar’ın oluşmasını sağlayacak, olgunlaşan
Kapitalizm’in Yüksek bir Siyasal Örgütlenme, Sosyalist Bilinç
ve Kültür Düzeyi’ne ulaşmış Kalabalık bir Ploretarya’yı
doğurmasından sonra Proleterya Devrimi’yle Sosyalizm’e
geçilecekti.
Bu Görüş’ü 1880ler’ib sonunda benimseyen
Lenin, Narodnikler’e Karşı Tartışmalar’ında Köylüler’e Toprak
Dağıtımı’nın Serbest Piyasa Mekanizması Aracılığı’yla yeniden
Kapıtalizm’i doğuracağını ve Kırsal Kesim’de Üretim Araçları
üzerindeki Özel Mülkiyet’i ve Piyasa Sistemi’ni yalnızca
Sosyalizm’in ortadan kaldırabileceğini belirterek, Köylü
Sorunu’na Yeni bir Bakış Açısı getirdi. Köylü Sorunu’yla
İlgili olarak Sürgün Yılları’nda yürüttüğü Araştırmalar’ın
Ürünü olan Razvitiya kapitalizma v Rossi Adlı Eser’inde
Kapitaalizm’in Köy Komünleri’ni Hızla yıktığını ortaya koydu.
Buna Bağlı olarak da Narodnikler’in Homojen bir Sınıf olarak
nitelendirdiği Köylülüğün Gerçekte Hızla ayrışmaya uğradığını
ve Köylülüğün Yaklaşık Yarısını oluşturan Yoksul ve Mülksüz
Alt Katman’ın Sanayi Proleteryası’nın Müttefik’i Durumu’na
geldiğini savundu.
Iskra’nın Rus Aydınları’nı Marksizm’e
çekmede sağladığı Başarılar’dan sonra Lenin ve
Yoldaşlar’ı Devrimci bir Parti kurma Zamanının geldiğine Karar
verdiler. Bundan önce 1898’de Minsk’ye Aynı Amaç’la düzenlenen
I.Kongre, Delegeler’in çoğunun Kongre’den hemen sonra
Tutuklanması Nedeniyle Hedef’ine ulaşmamıştı. 1903’te
Brüksel’de toplanan,ama Polis Baskısı Üzerine çalışmalarını
Londra’da sürdüren Kongre’nin Oturumlar’ı 3 Hafta’ya Yakın bir
Zaman aldı. Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin
(RSDRP) Gerçek bir Örgüt Kimliği’yle ortaya çıkmasını sağlayan
Kongre’de birçok Konu’da yürütülen Çetin Tartışmalar’ın Odak
Noktası’nı Parti’ye Üyelik Şartları, Parti Disiplini ve
Parti’nin İşçi Sınıfı’yla İlişkisi Sorunu oluşturdu.
Kongre’de bu Nokta’da beliren Görüş
Ayrılığı’nın Temel’i Lenin’in Marksist Çevreler’deki
Dağınıklığı gidermek için Kalem’e aldığı Çto Delat ve
Parti örgütlenmesiyle İlgili Diğer Yazılar’ında yer alıyordu.
Kapitalizm’in işçileri kendiliğinden Sosyalizm’e Doğru çektiği
Görüş’üne Karşı çıkan Lenin, İşç,ler’in Günlük
Mücadele’de ‘Sendika Bilinci’nin Ötesine
gidemeyeceğini, Katipalizm’i yıkarak Kesin Kurtuluş’a ulaşmak
için Gerekli ‘Sosyalist Bilinç’ Ögesinin İşçiler’e
dışarıdan taşınması gerektiğini savunuyordu. Lenin’e
göre ‘Proleterya’nın Öncü Gücü’ olan Devrimci Parti Son
Derece Disiplinli ve Merkezi Yapı’ya dayanmalı, İşçiler
Arası’nda Sosyalist Bilinci yaymaya çalışmalı ve Gerçek Sınıf
Çıkarları’nın nerede yattığını Gösterme Konusu’nda Eğitici ve
Yol Gösterici bir Rol üstlenmeliydi.
2.Kongre’de İskra Grubu’nun Parti Yapısı
Konusu’nda Bölünmesiyle Azınlık Durumu’na düşen Lenin, Mutlak
bir Disiplin’i öngören ‘Demokratik Merkeziyetçilik’ İlkseibe
dayalı ‘Yeni Tipte bir Parti’ Tez’ini Kararlı Biçimde
savunarak daha da geliştirdi. Deneyimli Profesyonel
Devrimciler’in oluşturduğu, İdeolojik Bakımdan Homojen, Dar
Kapsamlı ve Çelik’ten ve çekirdeğin Çevresinde kenetlenmiş
olan ve İşçi Sınıfı’yla Diğer Muhalif Grupları Toplum’da Dal
Budak salmış Örgütler Aracılığı’yla yönlendiren bir Parti
Modelini ortaya koydu. Görüşler’ini ‘Bize bir Devrimciler
Örgütü verin, Rusya’yı Alt Üst edelim!’ Biçim’inde özetleyen
Lenin, İskra Günler’inde, Sıkı İşbirliği yaptığı Plehanov,
Martov ve Troçki gibi Karşıtlar’ının ‘Jakobenlik’,
‘Parti İçi Özgür Tartışma Ortamı’nı Bastırma’, ‘Diktatörlük’
gibi Sert Saldırılar’ına Karşın, bu türden bir Parti’nin
İnşası için her Çaba’yı gösterdi.
Yahudi Sosyal Demokrat Birliği Bund’un
Kongre’den ayrılmasıyla Az fark’la Çoğunluk Durum’una geçen
Lenin’in Öncülük ettiği Bolşevikler ile Martov’un
Başını çektiği Menşevikler Arasındaki Görüş Ayrılığı Sonraki
Yıllar’da Politika, Taktik ve Program Düzelmi’ne de çıkarak
Sürekli derinleşti. Bolşevik Grup 1912 Prag Konferasnsı’nda
Menşevik Grup’la Bütün bağları’nı kopararak Ayrı bir
Parti’ye dönüştü.
1915 Devrimi ve I.Dünya Savaşı:
Rusya’yı sarsan 1905 Devrimi Sırası’nda
Lenin’in Sınıf İktidarları ve Devrim Sonrası Yönetim’in
Karakteri Konu’sunda ortaya attığı Yeni Görüşler, RSDRP’nin
İki Kanad’ını yeniden Karşı karşıya getirdi. Menşevikler
Proleterya’nın Devrim’e Önderlik etmesi gereken Burjuvazi’yle
İttifak kurması ve İktidar’ı alan Liberal Burjuvazi’ye Karşı
Muhalefet Konumunu benimsemesi gerektiğini savunuyordu.
Ocak’ta başlayan Ayaklanmalar sırasında İsviçre’de Sürgün
bulunan ve ancak Kasım’da Rusya’ya dönebilen Lenin,
Proleterya’nın Demokratik Devrim’de ‘Hegemonya’yı El’e
geçirmesi gerektiği Yol’undaki Görüşler’ini daha da
netleştirerek Devrim’in İtici Gücü olan Proleterya’nın Tek
Güvenilir Müttefik’inin Köylülük olduğunu savundu. Bu
Dönem’deki Tartışmalar’dan Ürün’ü olan Dve taktiki
Sotsial-Demokrati v demokratiçeskoy revolyutsi Ad’lı
Eser’inde, Liberal Burjuvazi’nin Devrim’inden ürkerek Karşı
Devrim Saflar’ına geçmesi Nedeniyle, İşçi-Köylü İttifak’ına
dayanarak ‘Proleterya ve Köylülüğün Devrimci Diktatörlüğü’nü
kurma Hedef’ini ortaya koydu. Ayrıca Devrim’in 1.Aşama’da
kalmayarak Kesintisiz bir Biçimde 2.Aşama’ya geçebileceğini
Öne sürdü. Devrimci Dalga’nın Sosyalist Devrim’e Gebe Batı
Avrupa’nın Sanayi İşçileri’ni Hareket’e geçirmesiyle ortaya
çıkacak Elverişli Şartlar’ın, Tarım Proleteryası ve
Yarı-Proleterler’in Desdeğini alan Rus Proleteryası’na
Kapitakizm’in üstesinden gelerek Sosyalizm’e Geçme Yol’unu
açacağını belirtti.
1905 Devrimi’nin Yenilgi’sinden sonra Parti’de
yeniden Birliği sağlama Çabalar’ına Karşın, 2 Kanat
Arası’ndaki Sınır Çizgileri daha da belirginleşti. 1907’de
yenidem Sürgün Hayatı’na dönmek Zorunda kalan Lenin,
Menşevikler’in yanı sıra Bolşevikler içinde de
Çeşitli Eğilimler’le Yoğun bir Mücadele yürüttü. Çarlık
Rejimi’nin Ağır Baskısı’nın ve Bazı Alanlar’da
gerçekleştirdiği Sınırlı Reformlar’ın Parti Safları’nda
yarattığı Yılgınlığa ve Uzlaşmacılığa Karşı Devrim Hedef’ini
Sürekli Önde tuttu. Bu Çerçeve’de Felsefe’den Ulusal Sorun’a,
Tarım Program’ından Seçim Taktikler’ine Kadar uzanan bir Dizi
Alan’da Sert Tartışmalar’a girişti. Menşevikler’in Ülke İçinde
giderek artan Güc’üne Karşın, İlkeler’de Anlaşma sağlanamadığı
Sürece birlikte Hareket edilemeyeceğini savundu. Prag’da bir
Parti Konferansı düzenleyerek (1912) Bolşevikler’i Ayrı bir
Örgüt Çatısı altında Toplama yoluna gitti.
I.Cihan Harbi başladığında (Ağustos 1914)
Avrupa’daki Sosyalist Partiler, II.Enternasyonal’in
Emperyalist Savaş’a Karşı Direnme’yi öngören Savaş Öncesi
Kararlar’ına uymayarak kendi Hükümetler’inin yanında Yer
aldılar. Bu Tutum’u ‘Sosyal Şovenizm’ olarak niteleyen
Lenin, Sosyalistler’in Önüne ‘Empertalist Savaş’ı İç
Savaş’a Dönüştürme’ Hedef’ini koydu. Cephe’ye gönderilen
İşçiler’in ve Askerler’in Silahlar’ını kendi Burjuvaziler’ine
çevirmeleri yönünde Propoganda yapmak gerektiğini savundu. Ama
bu Görüşler’i Bolşevikler Arasında bile Tam bir Desdek
bulamadı. Bunun üzerine Tarafsız bir Ülke olan İsviçre’ye
giderek (Eylül 1914) Savaş Karşıtı Bolşevik ve Menşevik
Siyasal Göçmenler’den oluşan Küçük bir Grub’a katıldı. Savaş
Şartlar’ı yüzünden Rusya’yla hemen hemen Büyün Bağlar’ı koptu.
Benzer Görüşler’i savunan Sosyalist Çevreler’in 1915-1916
Yılları’nda Zimmerwald ve Kienthal’da düzenlediği 2 Savaş
Karşıt’ı Konferans, Lenin’in ‘Emperyalist Savaş’ı İç
Savaş’a Dönüştürme’ Formül’ü yerine ‘İlhaksız ve Tazminatsız
hemen Barış yapılmasını ve Uluslar’ın Kendi Kaderler’ini Tayin
Hakkı’nı’ öngören bir Karar’ı benimsedi. Böylece Lenin
ve Bolşevikler Savaş Karşıtı Sosyalist Hareket İçinde de
Azınlık Durumu’na düştü.
Savaş’ın Gerçek Nedenleri , Sosyalistler’in
Enternasyonalizm’e İhanet’inin Gerisinde yatan Etkenler, Adil
ve Demokratik bir Barış için Devrim’in Zorunluluğu gibi
Sorunlar’a Ağırlık veren Lenin, Görüşler’ini Çağ’ın
Kuramsal ve Çözümlemesi olan ve İlk Kez Imperyalizm, kak
noveyşi etap kapitalizma Ad’ıyla basılan İmperializm,
kak vısşaya stadiya kapitalizma Ad’lı Eserler’inde
sistemleştirdi. Yayılmacı ve Açgözlü bir Karakter’i olan
Emperyalizm’in 1800ler’in 2.Yarısı’nda Sermaye’nin Belirli
Eller’de toplanmasıyla gelişen Tekelci Mali Kapitalizm’in
Ürünü olduğunu, Sömürge ve Yarı-Sömürge Ülkeler’deki Hammadde
ve Pazarlar’ın sağladığı Yüksek Kazançlar’ın Dünya Ölçeği’nde
bir Rekabet’e Yol açtığını ve Rakip Emperyalist Kamplar
Arası’ndaki Dengesizliğin yeniden Paylaşım’ı Gündem’e
getirilerek Savaş’ı Zorunlu kıldığını savundu. Ayrıca
Emperyalist Devletler’in Yüksek Kazançlar’ın Küçük bir
Bölüm’ünü İşçi Sınıfı’nın Belirli bir Kesim’ine aktararak bir
‘İşçi Aristokrasisi’ yarattığını ve ‘Satın alınan’ bir
Kesim’in Sosyalist Hareket içinde ‘Teslimiyetçi ve
Sosyal-Şoven’ Eğilimler’i besleyip Ayak’ta tuttuğunu belirtti.
Emperyalizm’le Birlikte Kapitalizm’in Bağrı’ndaki
Çekişkiler’in daha da keskinleşmesi Neden’iyle Çağ’ın
Devrimler’e Gebe olduğu Sonuc’una vardı.
Sovyet Devrimi’ne Önderlik:
Avrupa’da Bütün Yıkıcılığı’yla süren Savaş
,1917’ye gelindiğinde Yıkıcılığı’yla süren Savaş, 1917’ye
Artık Kitleler’in Coşkulu bir Desdeği’ne dayanmıyordu. Tersine
İşçiler ve Askerler Arası’ndaki Tepkiler giderek artıyordu.
Savaş’ın Olumsuz Etkiler’i Yoğun Çelişkiler’in yaşandığı, Geri
ve Zayıf bir Sistem’e Dayalı Rusya’da çok geçmeden Sarsıcı
Boyutlar’a vardı. Petrograd’da ayaklanan İşçiler ve Askerler
Kısa Sürede Çarlık Düzeni’ni yıktı (8-15 Mart 1917). Bu
Gelişmeler üzerine bir An Önce Yurd’a dönmek isteyen Lenin,
Alman Yetkililer’den aldığı İzin’le Almanya ve İsveç
üzerinden Gizlice Rusya’ya geçti.
Lenin’in Petrograd’a ulaştığı Sırada
(16 Nisan) İktidar’da Burjuva Liberal Partiler’in
Önderler’inden oluşan Geçici Hükümet bulunuyordu. Devrim
Sonrası’nda Fabrikalar’dan seçilen İşçi Temsilcileri’nin yer
aldığı Petrograd Sovyeti’nin En Etkili Siyasal Güç olmasına
Karşın, Bu Organ’da Çoğunluğu Eller’inde tutan Menşevikler
ve Sosyalist Devrimciler İktidar’ı Geçici Hükümet’e bırakma
Yol’una gitmişti. Diğer yandan Ülke’nin hemen Bütün Büyük Kent
ve Kasabalar’ında İşçi, Asker ve Köylü Sovyerler’ine Dayalı
bir Örgütlenme Hızla yayılıyordu.
Bolşevikler’in de Büyük Ölçü’de Geçici
Hükümet’in Otoritesi’ni tanıdığını gören Lenin, hemen
Ünlü Nisan Tezleri’ni açıklayarak Siyasal Gelişmeler’i
Çok Değişik bir Yaklaşım’la El’e aldı. Lenin’e göre
Ülke bir ‘İkili İktidar’ Dönemi içinde bulunuyordu. Burjuva ve
Empertalist bir Karekter taşıyan Geçici Hükümet, hemen Barış’ı
sağlama, Köylüler’e Toprak Dağıtma ve İşçiler’in Temel
Talepler’ini yerine getirme gibi Sorunlar’ı çözemezdi. Bu
Sorunlar’ın üstesinden ancak İşçiler’in, Askerler’in ve
Köylüler’in doğrudan Yönetim’i gelebilirdi. Bu Nedenle
Bolşevikler’in İşçileri, Askerleri ve Köylüleri ‘Oportünist’
Önderler’in Burjuvazi’ye Teslim ettiği İktidar’ı geri almaya
İkna etmesi gerekiyordu. Hükümet’in Devrimci Partiler’i
bastırması Şart’ıyla bu Geçiş’in Barışçı Yol’dan da
sağlanabileceğini savunan Lenin, Dönem’in Temel Siyasal
Hedef’ini ‘Bütün İktidar Sovyetler’e Biçiminde
özetledi.
Lenin’in Sabırlı ve Kararlı bir
Mücadele’yle Bolşevik Parti Merkez Komitesi’ni kendi
Çizgi’sine çekmesinden sonra toplanan Parti Konferansı, onun
Görüşler’ine Uygun bir Program benimsedi. Buna göre
Bolşevikler Geçici Hükümet’e verdikleri Desdeği çekerek
Bütün Güçler’ini Sovyetler’de Çoğunluğu El’e geçirme Hedef’i
üzerinde yoğunlaştıracaktı. Konferans, kurulacak Sovyet
İktidarı’nın yapacağı İlk İşler’e de Bütün Cepheler’de Genel
bir Barış için hemen Görüşme’ye oturma, Toprak Sahipleri’nin
Mülkler’ine El Koyma, Bütün Topraklar’ı kamulaştırarak
Köylüler’e dağıtma ve Özel Sanayi üzerinde İşçiler’in
Yarar’ına Sıkı bir Denetim kurma Biçiminde belirledi.
Temmuz’dan sonra Aleksandr F.Kerenski’nin
Başkanlık ettiği Geçici Hükümet, Savaş Bitkinliği’nin ve çöken
Ekonomi’nin yarattığı Hoşnutsuzluklar’ın da Etkisi’yle giderek
Halk Desdeği’ni yitirmeye başaldı. Kerenski’nin Düzen’in
sağlanmasından sonra Kurucu Meclis Seçimleri’ne gitme
Yol’undaki Karar’ı, Devrim’e Sırt Çevirme’nin bir İşaret’i
olarak İşçiler Arası’ndaki Hayal Kırıklığı’nı daha da
derinleştirdi.Bu Ortam’da ‘Barış, Toprak ve Ekmek’ Sloganı’nı
işleyen Bolşevikler, Sonbahar’a doğru başta Petrograd
olmak üzere Ülke’nin hemen her yanındaki Sovyetler’de
Çoğunluğu kendi Saflar’ına çekmeyi başardılar.
Kerenski Hükümeti’nce !Alman Ajanı’
olarak suçlandığı için Temmuz’da Yer altı’na geçmek Zorunda
kalan Lenin, Şartlar’ın olgunlaştığını savunarak Parti’nin
Geçici Hükümet’i devirmek üzere Silahlı Ayaklanma
Hazırlıklar’ına girişmesi gerektiğini öne sürdü. Gizlilik
Şartlar’ında yaşarken yazdığı Gosudarstvo i revolyutsiya
Ad’lı Broşür’de Marksizm’in Öğretiler’i doğrultusunda
Kapitalizm’den Sosyalizm’e Geçiş’in ‘Proleterya Diktatörlüğü’
Aracılığı’yla gerçekleşeceğini vurguladı. Buradan Hareket’le
Var olan Devlet Mekanizması’nı parçalayarak yerine Silahlı
İşçiler’in ve Köylüler’in Yönetim’ini kurma Hedef’ini ortaya
attı. Lenin’e göre Rusya’daki Devrim’in ortaya çıkardığı
Sovyetler Tam da bu Devrimci İktidar’ın Organlar’ını
oluşturuyordu. Rusya’nın o sırada ‘Savaşan Ülkeler’in en
özgür’ü’ olmasına Karşın, Açıkça Karşı-Devrim Saflar’ına geçen
Geçici Hükümet ‘Burjuva Diktatörlüğü’nü Temsil ediyordu. Bu
Nedenle Rusya’nın Önünde Sovyet Cumhuriyeti ya da Parlementer
Cumhuriyet Biçimi’nde Kesin bir Yol Ayrımı bulunuyordu.
Finlandiya’da kaçak olarak yaşayan Lenin, Eylül’ün Son
Günleri’nden başlayarak Petrograd’a birbiri ardı sıra
gönderdiği Makale ve Mektuplar’da Merkez Komitesi’ni
gecikmeksizin Silahlı Ayaklanma’yı örgütlemeye çağırdı. Bütün
Zorlamalar’ın Sonuç vermemesi üzerine, 20 Ekim’de Gizlice
Petrograd’a giderek Merkez Komitesi’nin 23 Ekim’de düzenlediği
Gizli Toplantı’ya katıldı. Yaklaşık 10 Saat süren Hararetli
Tartışmalar’ın ardından Çoğunluğun yanında Tutum almasını
sağladı. Böylece Bolşevikler Petrograd Sovyeti’ni Savunma
Görüntüsü altında İşçi Milisleri’ni Silahlı Ayaklanma için
hazırlamak ve Askerler’in Desdeğini kazanmak üzere Yoğun bir
Çalışma’ya girişti.Ama Merkez Komitesi’nde Ciddi bir Muhalefet
sürdüğünden Hazırlıklar’da da duraksamalar ortaya çıktı. Bu
arada Ayaklanma Konusu’nda Lenin’in Görüşler’ini
desdekleyen Troçki’nin Petrograd Sovyeti’nin
Başkanlığı’na getirilmesi, Bolşevikler’e Önemli bir Mevzi
sağladı. Ayaklanma’nın daha Fazla ertelenmesinin El’e
geçirilen Uygun Fırsat’ı kaçırmaya Yol açmasından çekinen
Lenin, II.Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi’nin bir Gün
sonra toplanacağını da Göz önüne alarak, 6 Kasım Gecesi Merkez
Komitesi Üyeleri’ne hemen Hareket’e geçme yolunda bir Mektup
gönderdi.
Bolşevikler’in yönettiği Kızıl Muhafızlar’la
Devrimci Asker ve Denizciler 7-8 Kasım Gecesi Pek bir
Direniş’le karşılaşmadan Geçici Hükümet’i devirdiler. Hemen
ardından II.Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi, Bolşevikler’in ve
Sol Sosyalist Devrimciler’in Oylar’ına dayanan Ezici bir
çoğunlukla Bütün İktidar Yetkiler’ini El’inde topladığını İlan
etti. Lenin’i Halk Komiserleri Konseyi’nin
Başkanlığına getirdi ve onun hazırlamış olduğu Barış ve Toprak
Kararnameleri’ni onayladı.
Devrimi Koruyup Geliştirme:
Bir Kaçak Durumu’ndayken 47 Yaş’ında Dünya’nın
en Büyük Ülkesi’nin Baş’ına geçen ve İktidar Duygusu’nu
‘İnsan’ın Başını döndüren bir Şey’ olarak niteleyen Lenin,
Kararlı bir Tutum’la Devrimci İktidar’ı Pekiştirme ve Barış’ı
gerçekleştirme Hedefler’ine yöneldi. Bazı Bolşevik Önderler’in
Hükümet’te Diğer Sol Partiler’e de Yer verilmesi Yönü’ndeki
Baskılar’ı üzerine, Menşevikler’in ve Sağ Sosyalist
Devrimciler’in Karşı çıktığı Sovyetler’e Dayalı bir Yönetim
Biçimi’ni Kabul etme Şart’ıyla bir Koalisyon’a Razı
olabileceğini açıkladı. Sol Sosyalist Devrimciler dışındaki
Partiler bu Çağrı’ya Olumsuz Cevap verdi. Böylece İktidar’ı
Paylaşma yükünden kurtulan Bolşevikler, Hükümet’e Bazı Sol
Sosyalist Devrimciler’i almakla yetindi. Ocak 1918’de toplanan
Kurucu Meclis’in Çoğunluğu oluşturan Menşevikler’in ve
Sağ Sosyalist Devrimciler’in Etkisiyle Sovyetizm’i reddetmesi
karşısında, Lenin Aynı Kararlı Tutum’u takınarak hiç
duraksamadan Meclis’in dağıtılması e-Emrini verdi.
İtilaf Devletleri’nce tanınmayan Sovyet
Yönetim’i, Lenin’in Talimat’ıyla İttifak
Devletleri’yle Tek Başına Barış Görüşmeleri’ne oturdu.
Brest-Litovsk’ta yürütülen Görüşmeler’de Çok Ağır Şartlar’ın
Öne sürülmesi üzerine, Bazı Bolşevikler Sovyet Yönetimi’ni
Tehlike’ye atma Pahasına Devrimci bir Savaş’ın Savunuculuğunu
yapmaya başladı. Ama Halk Arasındaki Güçlü Barış Özlemi’ni ve
Darmadağın olmuş bir Ordu’nun Etkili bir Direniş
gösteremeyeceğine inanan Lenin, İstifa tehdidini de
kullanarak, Merkez Komitesi’nin Büyük Toprak Ödünlerini
öngören Brest-Litovsk Anlaşması’nı (Mart 1918)
onaylamasını sağladı.
Barış Yön’ünde atılan Adım , Karşıdevrimci
Güçler’in ve onlara Desdek veren İtilaf Devletleri’nin Sovyet
Yönetimi’ni devirme Çabalar’ını dha da şiddetlendirdi. Önceki
Hükümetlerce alınmış Bütün Dış Borçlar’ın tanınmaması ve
Yabancılar’a Ait Mallar’ın Tazminatsız Millileştirilmesi, Bu
Çabalar’ı Silahlı Ayaklanma’ya dönüştürdü. 1920’ye Kadar
Milyonlarca Kişi’nin Ölüm’üne ve Büyük Yıkım’a Yol açan İç
Savaş’tan İlk Zarar görenlerden biri de Lenin’in kendisi oldu.
Ağustos 1918’de Konuşma yaptığı bir Fabrika’dan ayrılırken
Fanni Kaplan Ad’lı bir Sosyalist Devrimci’nin saldırısına
uğrayan Lenin, Ağır Biçinde yaralandı. Ama Sağlam
Bünyesi Sayesinde Kısa Sürede iyileşti.
Genellikle Eski Çarlık Generaller’ince
yönetilen ve İtilaf Devletleri’nden Geniş Çaplı Para, Silah ve
Asker Yardımı alan Karşıdevrimci Beyaz Ordu’ya Bağlı
Kubberler’in Amansız Saldırılar’ı boşa çıkarıldı. Lenin,
Troçki’nin Komuta ettiği Kızıl Ordu’nun
Kuruluş’una ve izlediği Stratji’ye Yön vermenin yanı sıra
Sovyet Yönetimi’nin Halk Sesdeği’yle Ayakta kalmasını sağlayan
Etkili Önlemler aldı. Ayrılma Hakkı’nı da kapsamak üzere
Ulsular’ın Kendi Kaderler’ni Tayin Hakkı’nı tanıyarak Rus
olmayan Milliyetler’in Etkin Desdeği’ni, Bazı Yerler’de de
Hayırhah Tarafsızlığı’nı kazandı. Ayrıca bu Politika’yla
Çokuluslu bir Devlet Yapısı’na dayanan Rusya’nın Bütünüyle
dağılmasını önledi. Yiyecek Karneleri, Konut ve Siyasal
Katılım gibi Alanlar’da Sanayi İşçileri’ne Öncelik vererek
Yönetim’in Sınıf Temel’ini sağlamlaştırdı. Toprak Dağıtımı
Proğram’ıyla Köylüler’in Yönetim’in yanında Yer almasını
sağladı.
Ama İç Savaş’ın yarattığı Ekonomik Çöküntü
bir Süre sonra , Sovyet Yönetimi’ni Güç Durum’a düşürdü. Kızıl
Ordu’yu ve Kentler’i beslemek için Gerekli Tahıl Ürünleri
almada Para ve Mal Sıkıntısı Baş Gösterince Lenin
‘Savaş Komunizmi’ Çerçevesinde Köylüler’in Tahıl Fazlası’nı
Karşılıksız olarak Devlet’e Teslim etmesini öngören bir Sistem
kurdu. Köylüler’e Karşı bu Politika Değişikliği Başlangıçta
Güçlü bir Direniş doğurdu. Ama Beyazlar’ın Egemen olduğu
Yerler’de Topraklar’ın Eski Sahipleri’ne Geri verilmesi ve
Topraklar’a El koyan Köylüler’in Acımasızca Cezalandırılması,
Köylüler’i yeniden Sovyet Yönetimi’nin Safına çekti. Beyaz
Ordu Tehlikesi’nin Alt edilmesinden sonra Köylüler bir kez
daha Tahıl Fazlasını Devlet’e vermeyi reddetmeye yöneldiler.
Bu Davranış’ın Kitlesel bir Ayaklanmaya Dönüşme Eğilim’i
göstermesi üzerine, Lenin hemen Geri bir Adım attı.
Sovyet Yönetimi Mart 1921’de NEP (Yeni Ekonomi Politikası)
Proğramını benimseyerek Köylüler’in Ürünler’ini Açık Pazar’da
satmasına İzin verdi.
Lenin Devrim’in İlk Günleri’nden
başlayarak Diğer Avrupa Ülkeleri’nde Devrimci Mücadele’yi
yükseltmeye ve Sovyet Yönetimi’ne Karşı önlemeye Yönelik bir
Dış Politika izledi. 1924’e gelindiğinde ABD Dışı’ndaki Bütün
Büyük Devletler’in Sovyet Yönetimi’ni Resmen tanımasıyla
2.Hedef’ine Büyük Ölçüde ulaştı. Ama Devrim’in Dünya Çapı’nda
Zafer kazanması Yol’undaki Beklentisi Sonuçsuz kaldı. Böylece
Sovyet Devrimi Kapitalist Devletler’in oluşturduğu Düşmanca
kuşatmayı kıramadı.
Lenin Bu Kuşatma’ya Karşın Sovyet
Devrimi’ni Uluslar arası Düzey’de Etkili bir Güç Odağı
Durumu’na getirdi. Bu Doğrultu’da atılan Adımlar’dan biri Yeni
Ad’ıyla Rus Komunist Partisi’nin (Bolşevik)
Öncülüğü’ndeki Mart 1919’da III.Enternasyonal’in
kurulması oldu. Program ve Örgütlenme Açısından Bolşevikler’i
Örnek alan Partiler’in Yer aldığı bu Kuruluş, Uluslar arası
İşçi Hareketi içinde II.Enternasyonal’in Çizgisi’ne Karşıt
Yeni ve Güçlü bir Akım’ın gelişmesini sağladı.
III.Enternasyonal’e Bağlı Partiler Hükümetler’in Sovyet
Devrimi’ne Yönelik Askeri Müdahalesi’ni engellemek Amac’ıyla
Etkili bir Mücadele yürüttü. Lenin Proletarskaya
revolyutsiya i renegat Kautski Ad’lı Eser’inde
II.Enternasyonal Çizgisi’ne Sert İdeolojik Darbeler
indirirken, Destkaya bozeln ‘levizni’ v kommunizme’de
III.Enternasyonal İçindeki ‘Sol’ Eğilimler’le de Mücadele
ederek Rusya’daki Devrimci Deneyim’den çıkan Dersler’i Özlü
bir Biçimde ortaya koydu.
Son Yılları:
Lenin İç Savaş’ın Sona ermesiyle
birlikte Sovyet Yönetimi’ni pekiştirmek üzere Muhalefet’e
Karşı Sert bir Sindirme Kampanyası başlattı. Bu Politikası
Parti içinde de Geniş Çaplı bir Temizlik Hareketi’ni getirdi.
Ama Parti ve Yönetim Sistemi’nde Bozukluklar Uç vermeye
başladığı 1922’de Sosyalizm için en Büyük Tehlike’yi bu
Alan’daki ‘Yozlaşma’ olarak saptadı. Parti ve Devlet
Aygıtı’nın büroklatlaşarak hantallaşması, Yetkililer’in
Sovyetler’in El’inden çıkarak Merkezî Organlar’a kayması, Rus
olmayan Milliyetler’e Karşı Büyük Rus Şovenizmi’nin hortlaması
gibi Olumsuz Gelişmeler’e işaret ederek Sosyalizm’e Karşıt
Eğilimler’i düzeltmeye Ağırlık verdi. Bu arada Nisan 1922’de
Parti Genel Sekreterliğine getirilen İosif Stalin’in
El’inde Geniş yetkiler toplanmaya başladı.
1922 İlkbaharı’nda Ciddi Biçimde hastalanan
Lenin, Suikast Sonrası’nda Boynunda kalan Kurşun’un
çıkarılması için Ameliyat Masası’na yattı. Ameliyat’ın
ardından Hızla iyileşme Belirtileri göstermesine Karşın, 1 Ay
Sonra Kısmi Felç geçirerek Konuşma Yeteneği’ni yitirdi.
Haziran’da Durum’u Biraz düzelince, Devlet Yapısı’nın Stalin
tarafından öngörülen Üniter Sistem yerine, Federal Sistem
Temeli’nde yeniden düzenlenmesine Yönelik Çalışmalar’a
girişti. Aralık’ta Sağlığının bozulmasıyla yeniden Parti ve
Devlet Çalışmaları’ndan El’ini çekmek Zorunda kaldı. Bununla
birlikte 23-26 Aralık 1922 ve 4 Ocak 1923’te Sekreter’ine
Lenin’in Vasiyeti olarak bilinen Belge’yi
yazdırdı. Bu Yazılar’da Stalin ve Troçki gibi
birbirine Aykırı Güçlü Kişiler’in Önderliği altında Parti’nin
Çatışmalar’a sürüklenebileceğine İlişkin Kaygılar’ını dile
getirdi. 10 Mart 1923’te Yeni bir Rahatsızlık geçirip Konuşma
Yeneteği’ni Tümüyle yitirmesinden sonra Parti ve Devlet
Yönetimi’yle Bağı koptu. Yaklaşık 1 Yıl Felçli yaşadıktan
sonra 54 Yaş’ında öldü.
Eserleri:
Lenin’in İskra, Vperyod, Proletari,
Sotsial-Demokrat, Raboçaya Gazeta, Prosveşçeniye ve
Pravda gibi Dergi ve Gazeteler’de çıkan Makaleler’le
birlikte Büyük bir Hacmi bulan Yazılar’ı ve Konuşmalar’ı
Ölüm’ünden sonra Soçineniya (Toplu Eserler) Adı altında
yayınlandı. En Eksiksiz Derleme olan Eser’in 5.Baskısı
(1958-1965) Toplam 55 Cilt’tir.
-1970-1971
Arasında basılan 3 Ciltlik İzbranniya Proizvedeniya
(Seçme Eserler) ise En Önemli Kitap, Broşür ve Makaleleri’ni
içermektedir.
-Razvitiya kapitalizma v Rossi ,
-Çto Delat ,
-Dve taktiki Sotsial-Demokrati v
demokratiçeskoy revolyutsi ,
-İmperializm, kak vısşaya stadiya
kapitalizma,
-Gosudarstvo i revolyutsiya ,
-Proletarskaya revolyutsiya i renegat
Kautski ,
-Destkaya bozeln ‘levizni’ v kommunizme,
*Lenin’in Batı Dilleri’nde Çeşitli Konu Başlıkları
altında derlenerek yayınlanan Çok Sayıda Kitab’ı Türkçe’ye
çevirldi. Sayıca 100ü geçen bu Kitaplar arasında şunlar yer
alır:
-Markist Felsefe Yazıları,
-Materyalizm ve Ampiriokritisizm,
-Din Üzerine,
-Kadınların Kurtuluşu,
-Sanat ve Edebiyat,
-Sosyalizm ve Savaş,
-Bir Adım İleri, İki Adım Geri,
-Nisan Tezleri ve Ekim Devrimi,
-Kitle İçinde Parti Çalışması,
-Toprak Meseleleri,
-İşçi ve Köylü İttifakı,
-Uluslar’ın Kaderlerini Tayin Hakkı,
-Doğu’da Ulusal Kurtuluş Hareketleri,
-Seçme Yazılar,
-Mektuplar,
-Son Yazılar Son Mektuplar,
