Kwame Nkrumah

1909-1972

 

        Asıl Adı Francis Nwia Kofi Nkrumah.  Eylul 1909’da Nkroful, Altın Kıyısı (Bugün Gana) doğdu. 27 Nisan 1972’de Bükreş’te öldü. Emperyalizm’e Karşı verdiği Mücadele’leyle tanınan Afrikalı Siyaset Adamı. Gana’nın İlk Başbakanı ve Devlet Başkanı.

       

        Gençliği ve Eğitimi:

        Katolik olarak yetişti. 1930’da Achimota Collece’dan Mezun olduktuktan sonra Elmina ile Axim’deki Katolik Okulları’nda bir İlahiyat Okulu’nda Öğretmenlik yaptı. Rahip olmayı düşündüğü sırada Nnamdi Azikiwe ve Başka Bağımsızlık Yanlısı Önderler’in Etkisi’yle Siyaset’e yöneldi. ABD’ye giderek 1935-1939’da Pennsylvania’daki Lincoln Üniversitesi’nde  Öğrenim gördü. Yine Lincoln ve Pennsylvania Üniversiteleri’nde Yüksek Lisans Çalışması yaptı. Marx ve Lenin başta olmak üzere Sosyalist Yazarlar’dan, Bütün Dünya Siyahları’nı birleştirmeyi amaçlayan Marcus Garvey’den etkilendi. O Dönem’de kendini ‘Mezhepsiz bir Hristiyan ve  Marksist Sosyalist’ olarak niteliyordu. Bu arada Yoğun biçimde Siyasal Etkinlikler’e katıldı. Afrikalı Öğrenciler Birliği’ni yeniden örgütleyerek Başkanlığı’nı üstlendi.  1945’te İngiltere’ye giderek London School of Economics and Political Science’da okumaya başladı. Orada Batı Afrikalı Öğrenciler Birliği’nin Başkan Yardımcısı ve Devrimci Eylem Hücreleri oluşturmaya Yönelik bir Deney Niteliği’ndeki ‘Çevre’ Grub’unun Önder’i oldu. 1947’de İlk Kitab’ı Towards Colonial Freedom’ı yayınladı.

        Bu arada Altın Kıyısı’nda J.B.Danquah, Anayasal Çerçeve’de kendi kendisini Yönetme Amac’ıyla Birleşik Altın Kıyısı Konvansiyonu (UGCG) kurmuştu. Burada Genel Sekreter olarak çalışmaya çağrılan Nkrumah, 1947 Sonları’nda Ülke’sine döndü. Özellikle Gençlik ve Eski Askerler arasında Örgütlenme Çalışmaları yürüterek Hareket’e Geniş bir Taban toplamaya başladı. Şubat 1948’deki Kitle Eylemleri Sırası’nda  Diğer UGCC Önderleri’yle  Arası’ndaki Görüş Ayrılıkları’nın giderek keskinleşmesi üzerine Eylül 1947’de Accra Evening News’u yayınlamaya başladı.  Haziran 1949’da da derhal Bağımsızlık Talep eden Konvansiyon Halk Partisi’ni (CPP) kurdu. Nisan 1950’de, ‘Şiddet ve İşbirliği’nden kaöınarak, Ülke’deki Emperyalist Güçleri Felc’e uğratmak için Tüm Anayasal Yollar’a Başvurma’ya dayanan Olumlu Eylem Kampanyası’nı başlattı.

 

        Yönetimi:

        Kampanya’yla Birlikte Ülke’deki Bütün Hizmetler aksamaya başlayınca, yeniden tutuklanıp 1 Yıl Ağır Hapis ve Çalışma Cezası’na çarptırıldı. Ama Şubat 1951’deki İlk Genel Seçimler’de CPP Geniş bir Destek kazandı, Parlemento’ya seçilen Nkrumah da Hapisten çıkarılarak Başbakan oldu (1952).

        Altın Kıyısı ve İngiliz Tongosu Vesayet Bölgesi, Mart 1957’de Gana Adı’yla İngiliz Uluslar Topluluğu içinde Bağımsızlığı’nı kazandığında, CPP Parlemento’daki 104 Sandalye’den 72’sini El’inde bulunduruyordu. Bölgesel Muhalefet Hareketleri’nin yaratabileceği Tehlikeler Karşısı’nda Nkrumah, Aralık 1957’de Muhalefet Partileri’ni  Ülke Çapı’nda bir Parti oluşturacak Biçimde birleşmeye zorladı. Ertesi Yıl çıkarılan Önleyici Tutuklama Yasası’na göre, Güvenlik Açısı’ndan Sakıncalı görülen Kimseler yargılanmadan Hapse atılabilecekti. Böylece Otoriter bir Yönetim Yolu’nda İlk Adımları atmasına Karşın Nkrumah, İnşa ettirdiği Yeni Yollar, Hastane ve Okullar, ayrıca Ganalılar’a Yeni İş İmkanları sağlayan Afrikalılaştırma Politikası’yla Halk Arası’ndaki Desdeği’ni korudu.

        1960’daki Halkoylaması’yla Gana Bağımsız bir Cumhuriyet, Nkrumah da Geniş Yasama ve Yürütme Yetkileri’yle Devlet Balkanı oldu. Ama Ekonomi’nin birçok Sektörü Yabancı Şirketler’in Denetim’indeydi. Ekonomik Durum’un giderek bozulması Eylül 1961’de Genel Grev’e Yol açtı. Bundan sonra Nkrumah Daha Sıkı bir Siyasal Denetim’e ve Sosyalist Ülkeler’den Yardım istemeye yöneldi.

        Ağustos 1962’de Kulugungu’da karşılaştığı Suikast Girişimi’nden sonra Toplum Hayatı’ndan Büyük Ölçü’de çekildi. Kişiliği giderek bir Kült’e dönüştü ve Güvenlik Örgütü güçlendirildi. 1964 Başları’nda Gana Tek Partili bir Devlet, Nkrumah da Hayatboyu hem Parti, hem de Devlet Başkanı  İlan edildi. Yönetim Parti Yetkilileri’nin El’inde toplandıkça, Nkrumah’ın Çabaları da Yeni bir Siyasal Eylemci Kuşağı’nın İdeolojik Eğitimi üzerinde yoğunlaştı. Bu Arada Nkrumah ‘Demokratik Merkeziyetçilik’ ve Belli Başlı Çıkar Grupları’nın Tümünün Parlemento’da Temsil edilmesi gibi, Kitleler’i Parti’ye bağlayacak Yeni Yollar aramaya girişti. Bu Dönem’de birçok Kitap yazdı.

 

        Sürgün Dönemi:

        Afrika Birliği’nin Önde gelen Savunucuları’ndan biri olarak kazandığı Uluslar arası Ün, Vietnam Savaşı’nı sona erdirecek Öneriler’de bulunmak üzere Başkan Ho Şi Minh tarafından Hanoi’ye çağrılmasıyla daha da artmıştı. Pekin’de Görüşmeler yaptığı Sırada Gana’da Ordu’nun Yönetim’e El koyması (Şubat 1966) üzerine Batı Afrika’ya dönerek Gine’ye sığındı. Orada, bir Dayanışma Jesti olarak Başkan Sekou Toure tarafından Gine’nin Ortak Devlet Başkanı İlan edildi. Bu Dönem’de ABD ve Antiller’deki Siyahlar’ın Sorunlar’ıyla da ilgilendi. Handbook of Revolutionary Warfare ve Class Struggle in Africa Adlı Kitaplar’ını yazdı. Bu 2.Kitap’ında, Afrika’nın Devrimci Mücadelesi’nin Dünya Sosyalist Devrimi’nin bir Parçası olduğunu, ama bir Bütün olarak Siyah Devrimi Çerçevesi’nde değerlendirilmesi gerektiğini savundu.

        Nkrumah’ın devrilmesiyle sonuçlanan Darbe Halk Arası’nda Coşku’yla karşılanmıştı. Kanser Tedavisi görmek için gittiği Bükreş’te ölmesi ise Gana’yı Yasa boğdu. Bir Süre sonra Kemikleri Ülke’sine getirilerek orada gömüldü.

 

        Eserleri:

        -Towards Colonial Freedom,[1] (Sömürgeler’de Özgürlüğe Doğru),

        -The Autobiyography of Kwame Nkrumah,[2] (Kwame Nkrunah’ın Otobiyofrafisi),

        -I Speak of Freedom, [3](Özgürlük’ten Söz ediyorum),

        -Africa Must Unite, [4](Afrika Birleşmelidir),

        -Neo-Colonialism:The Last Stage of Imperialism,[5]

        -Handbook of Revolutionary Warfare ,[6] (Devrimci Mücadele’nin Elkitabı),

        -Class Struggle in Africa, [7]