Karl Jaspers

1883-1969

 

   Alman düşünürü..

Psikanaliz uzmanıydı.

Heidelberg Üniversitesi’nde Felsefe Profesörlüğü yaptı.

   Kendisinden 6 yaş küçük Heidegger'in (ö.1976) Varoluşçuluğuna bağlandı. O’nun eksik bıraktıklarını tamamladı. Existansiyalizmin izleyicielrindendi.

   'Felsefe yapmak, ölmesini öğrenmektir' der.

   O da bir bilim düşmanı idi. O’na göre ağır hastalıklar, büyük suçlar, ölüm tehlikesi vb.gibi varoluşa çarpan olaylar sınır-durum (Al. Grenzsituation) dur. İnsanın kafası bu sınıra çarpmakla bilimden kurtulur ve bilimin boşluğunu  anlar. İnsan sınır-durum’da varoluşunu bir başarısızlık olarak yaşar. (O’nun Felsegesine Philosophie de l’echec= Başarısızlık Felsefesi denir). Ama sınır-durum’daki bu başarısızlık şu başarıyı sağlar: Varlık, baraşısızlıkla kanıtlanır. (Fr. Dans l’echec, faire l’epreuve de l’Etre).  Yani kişi , varoluşuna bu başarısızlıkla kavuşur.

   Şöyle der:’ Sınır-durum’ları yaşamak ve varolmak aynı şeydir’.

   O’na göre temel durum, kişinin bizzat kendi varoluşudur.  Peki kişi, kendi varoluşunu kendi yaptığına göre, kendi yaptığı varoluş kendisi için nasıl sınır-durum oluyor?

   Jaspers şöyle cevap bulur. Kişinin her an yorumlamak zorunda bulunduğu tek şey varlığın şifresi (Al. Chiffre für das Sein)’dir. Kişi, ancak bu şifreyi çözümlemekle bilgi edinir, yoksa nesnel dünyayı algılayarak değil..

   Jasper bu bilgiyle nerete varacağımızı söyler:’Aşkın kendinde varlık (Al. Das transdendentale An-sich-Sein)’a ki bu da Tanrı deneyi demektir.

   Hançerlioğlu alay eder:’Doğrudur, şifre çözmekle varılacak yer tam burasıdır. Soğuk Savaş’ın da bir sınır-durum olmasından ötürü kültürel bir değer taşıdığını ileri sürecek kadar saçmalaktadır.’

 

   Eserleri:

   -Psychologie der Weltanschauungen, (Dünyagörüşümün Psikolojisi), [1]

   -Die geistige Situation der Zeit, (Zamanın Ruhsal Durumu), [2]

   -Philosophie, (Felsefe), [3]

   -Vernuft und Existenz, (Us ve Varlık), [4]

   -Existensphilosophie, (Varoluş Felsefesi), [5]

   -Von der Wahrheit, (Gerçeklik Üstüne), [6]

   -Die Atombombe und Die Zukunft Menschen, (Atom Bombası ve İnsanlığın Geleceği), [7]

   -Philosophie und Welt, (Feşsefe ve Dünya), [8]

   -Freiheit und Wiedervereinigung, (Özgürlük ve Yeniden Bilinçlenme), [9]

   -Die Idee der Universitaet, (Üniversite Düşüncesi), [10]

   -Der Philosophische Glaube Angesichts der Offenbarung, (Vahy Karşısında Felsefi İman), [11]

   -Kleine Schule des Philosophischen Denkens, (Felsefi Düşüncenin Küçük Okulu), [12]

   -Hoffnung und Sorge, (Umut ve Kuşku), [13]

   -Aus dem Ursprung denkende Metaphysiker, (Kaynaklarına dönen Metafizik), [14]

   -Die Grossen Philosophen, (Büyük Düşünürler), [15]

   -Philosophische Logik, (Felsefi Mantık), [16]

   -Descartes und die Philosophie, (Descartes ve Felsefesi), [17]

   -Nietzsche und das Christentum, [18]

   -Allgemeine Psychopathologie, (Genel Psikopatoloji), [19]

   -Strindberg und van Gogh [20]

   -Hölderlin, van Gogh, Stringberg, [21]