Aufklaerung’dan Diyalektiğe
Germenler'den Kutsal Roma'ya
Reformasyon'a Doğru
Hegel'den Heidegger’e
23.
Saat
1700
lü yıllar |
Christian Frederic Boehme |
Kantçı |
1700-1766 |
Prof. Gottsched |
Edebiyatçı |
1707-1767 |
Peter Süssmilch |
Papaz, Demograf, Matamatikçi, İstatistikçi, Merkantilist |
ö.1772 |
M.George Körner |
Bak:Yükselen
Kapitalizm |
1707-1778 |
Karl Günther Ludovici |
Leibniz-Wolff Öğretisi |
1708-1777 |
Albrecht Haller (İsviçreli) |
Doğabilimci, Ozan, Yayıncı |
1708-1780 |
Frederic Baumeister |
Leibniz-Wolff Öğretisi |
1709-1782 |
Andreas Sigismund Maggraf |
Kimyacı |
1713-1751 |
Martin Knutzen |
Mantık, Metafizik Prof, Anti-Materyalist. |
1714-1762
|
Alex. Gottlieb Baumgarten
|
Leibniz-Wolff
Öğretisi, Estetik Biliminin Kurucusu, |
1715-1775 |
Christian Auguste Crusius |
Protestan Teolog,
Wolff Eleştirmeni Sofu |
1716-1790 |
Godefrov Plouquet |
Matematikçi,
Leibniz-Wolff Öğretisi, |
1717-1768 |
Johann J. Winckelmann |
Sanay
Kuramcısı, Tarihçi, Arkeolog, Estetikçi, |
1718-1777 |
Georg Friedrich
Meier
|
Estetik, Metafizik, Ahlakçı |
1718-1787
|
Johann Friedrich
von Pfeiffer |
Bak:Yükselen
Kapitalizm |
1719-1772 |
Gottfried Achenwall
|
İstatistiğin Kurucularından,Hukuk-Tarih Okutmanı |
1720-1771 |
Johann H. Gottlob von
Justi |
Leibniz- Eleştirmeni |
1720-1790 |
Andreas
Boehm |
Leibniz-Wolff
Öğretisi |
1723-1789 |
Paul Henri D. baron d’Holbach |
Alman
asıllı Baron Bak:Aufklaerung
Çağı |
1723-1790 |
Johann Bernhard
Basedow |
Eğitimbilimci,
Rousseau Etkisinde |
1723-1807 |
Melchior Grimme |
Bak:Aufklaerung
Çağı |
1724-1804 |
Immanuel Kant |
Kritisizm’in
Kurucusu, Klasik İdealist |
1728-1777 |
Jean Henri Lambert |
Fransız, Matematikçi, Fizikçi, Astronom, Filozof |
1728-1782 |
Isaac Isellin (İsviçre) |
Pedagog, Ekonomist, |
1728-1797 |
Benedikt Stattler |
Cizvit Papaz, Teolog,
Kant Karşıtı |
1728-1800
|
Johann Georg Busch
|
Bak:Yükselen
Kapitalizm |
1729-1781 |
Gotthold Ephraim Lessing |
Ozan,Trajedi Yazarı,
Klasik Alman Edebiyatının Babası |
1729-1786 |
Moses, Mendelssohn |
Bak:Yahudi
Rönesansı |
1730-1788 |
Johann Georg Hamann |
Mistik,
Kant Karşıtı, İdealistler Üzerinde Etkili |
1730-1783 |
Charles Louis de Beausabre |
Fransız, Mutluluk Felsefesi |
1732-1804
|
Jacques Necker (İsviçre)
|
Bak:Aufklaerung
Çağı,
Bak:Yükselen
Kapitalizm |
1732-1806 |
Johann Christoph Adelung |
Tarihçi, Dilbilgini, |
1733-1794 |
Caspar
Friedrich Wolff
|
Fizyolog, Anatomist. |
1735-1809 |
August Ludwig von Schlözer |
Felsefe
Tarihçisi, |
1736-1805 |
Johannes Nicolaus Tetens |
Felsefeci, Metafizikçi Matematikçi, |
1738-1776 |
Thomas Abbt |
Ahlakçı, Alman Dilini Geliştirenlerden |
1738-1809 |
Samuel Steinbart |
Teolog, Hristiyanlık Felsefecisi, |
1738-1822 |
William Herschel |
Bak:Aufklaerung
Çağı |
1739-1805 |
Johannes Schulz |
Kantçı, Matematikçi, |
1741-1801 |
Johann Kaspar Lavater |
(İsviçre)
Mistik Papaz, Fizyonomist |
1742-1798 |
Christian Garve |
Felsefe Çevirmeni, |
1743-1813 |
Johann Christian Lossius |
Felsefe-Teoloji Prof. Deist, |
1743-1819 |
Friedrich Heinrich
Jacobi |
Duygu
ve İnanç Felsefesi |
1744-1803
|
Johann Gottfried von Herder |
Kant’ın
Öğrencisi,Eleştirmen, Tarih Felsefecisi |
1744-1814 |
Frederic Anccillon |
Descartes-Leibnizci. |
1744-1817 |
Karl T. primo de Dalberg |
Ahlak-Felsefe Estetik Araştırmacısı |
1744-1818 |
Ernst Platner |
Leibniz-Wolff Öğretisi, Hekim, Ahlak,Psikoloji, |
1746-1818 |
Joachim Heinrich
Campe |
Pedagog,
Pikolog, Sözlükçü |
1746-1827 |
Johann Heinrich Pestalozzi |
(İsviçre)
Pedagoji’nin Kurucusu, Teoloji karşıtı, |
1747-1810 |
Christophe Meiners |
Din Tarihçisi, Skolastik Karşıtı, |
1747-1832 |
Christian Godfroi Schutz |
Leibniz ve
Kant Şarihi, (Latince yazdı) |
1748-1800 |
Chretien Theophile Selle |
Kant Karşıtı,Deneyci, Hekim, |
1748-1803 |
Dietrich Tiedemann |
Wolffçu,
Kant Karşıtı, Felsefe Tarihçisi, |
1748-1821 |
Christian Graf zu
Stolberg |
Alman
Ozan, Antik Grek ve Latin Ozanları çevirmeni |
1748-1830 |
Adam Weishaupt |
Aydınlanmışlar-Yetkinleşmişler Derneği Kurucusu |
1749-1832 |
Johann W. von Goethe |
Şair, |
1750-1809 |
Karl Erhard Schmidt |
Teolog,
Kantçı, Antropolog, |
1753-1840 |
Josephe Weber |
Kant ve
Schellingci,Papaz,Fizikçi |
1753-1821 |
Franz Berg |
Kilise Tarihçisi, |
1753-1833 |
August F. Wilhelm Crome |
İstatistikçi, |
1754-1800 |
Salomon ben Josua Maimon |
Bak:Yahudi
Rönesansı |
1754-1828 |
August Hermann Niemeyer |
Teolog,Pedagog |
1755-1825 |
Georg Samuel Alban Mellin |
Kant
Uzmanı |
1755-1834 |
Christian Guillaume Snell |
Kant
Uzmanı |
1756-1794 |
Eulogius Schneider |
Fransizken Papazı,Skolastik Karşıtı, |
1758-1823 |
Karl Leonhard Reinhold |
Kantcı, |
1758-1840 |
Heinrich Wilhelm Olbers |
Astronom, |
1758-1858 |
Franz Joseph Gall (Avus. ) |
Hekim, Fizikçi,
Anatomist, |
1759-1805 |
Johann F. von Schiller |
Ozan, Dram Yazarı,
Tarihçi |
1759-1827 |
Ludwig Heinrich Jacob |
Kantçı,
Adam Smithci |
1759-1831 |
Theodor Schmalz |
Doğal Hukukçu,
Kantçı, |
1761-1808 |
Christoph-Gottfried Bardili |
Teolog,Matematiksel Mantık |
1761-1819 |
Wilhelm G. Tennemann |
Felsefe
Tarihçisi, Sübjektif İdealist, |
1761-1826 |
Frederic Staeudlin |
Din ve Ahlak Tarihçisi |
1761-1833 |
Gottlob Ernst Schulze |
Septik,
Kant Eleştirmeni |
1761-1840 |
Jacob Sigismund Beck |
Kant Yorumcusu |
1762-1814 |
Johann Gottlieb Fichte |
Klaisk Subjektif
İdealist, |
1762-1826 |
Gaetan von Weiller |
Teolog, Eğitimci, Felsefe Tarihçisi |
1762-1832 |
Lazarus Bendavid (Yahudi) |
Bak:Yahudi
Rönesansı |
1763-1821 |
Johann Gottlieb
Buhle |
Kantçı, |
1763-1825 |
Johann P. Friedrich Richter |
Teolog,
Romancı, Estetiğe Giriş, |
1765-1841 |
Franz von Baader |
Hekim,
Kimyager,Tanrısıl Evrimci, |
1765-1847
|
Johann Gottfried
Hofmann |
Bak:Yükselen
Kapitalizm |
1766-1828 |
Friedrich Bouterweck |
Kantçı |
1766-1835 |
Heinrich Friedrich
von Storch
|
Bak:Yükselen
Kapitalizm |
1766-1837 |
Friedrich Schwartz |
Kantçı,
Teolog |
1766-1838 |
Thaddaeus Anselm Rixner |
Papaz,
Schellingci, |
1767-1812 |
Johann Neeb |
Kantçı, Anti-Ateist |
1767-1835 |
Karl Wilhelm Humboldt |
Dilci,
Berlin Üniversitesi İlk Rektörü |
1767-1837 |
Jean-Pierre Ancillon |
Metafizikçi |
1767-1845 |
August Will. von
Schlegel |
Romantik Ozan, Eleştirmen, Dilci |
1768-1821 |
Christian G. Schaumann |
Kantçı,
mantık, Ahlak, Hukuk Felsefesi |
1768-1834 |
Friedr. E. D. Schleiermacher |
Protestan Teolog |
1769-1834 |
Jean Adam Bergk |
Doğal Hukukçu |
1769-1835 |
Auguste Matthiae |
Tarih Felsefesi |
1769-1859 |
Alexander Humboldt |
Doğa Bilgini,
Coğrafya, Klimatoloji Kurucusu |
Christian Frederic
Boehme
1700 lü yıllar
Alman düşünürü..
Ünlü Kantçı. Sırasında yalan söylemenin de Ahlaka
uygunluğunu söyledi.
Kant’ı (ö.1804)
Fichte’e
(1762-1814 ) karşı savundu.
Prof. Gottsched
1700-1766
Alman Edebiyatçısı
Alman tiyatrosunu, Fransız örneğine uygun olarak Prof.
Gottsched düzenledi. Lessing (ö.1781) her şeyden
önce, güçlü bir yönetici olan Gottsched'in beğenisiyle
savaşmak zorundaydı.
Peter Süssmilch
1707-1767
Papaz. Demografi alanında çalışmalarıyla ünlendi. Matematikçi,
İstatistikçi. Çağdaş Nufus bilimin kurucusu. Alman
Merkantilist, sigorta alanında katkıları var.
Karl Günther Ludovici
1707-1778
Alman düşünür.
Leibniz-Wolff öğretisi izleticisi.. Leipzig de Felsefe
Profesörü’ydü. Felsefi düşüncelerinden çok Sözlüğü önemlidir.
Diğer eserleri ustalarının öğretileriyle ilgili. Alfred
Weber (ö. 1958) O’nu
Leibniz-Wolff’un
önemli bir izleyicisi olarak anar.
Eserleri:
-Ticaret Sözlüğü, 5 cilt,
Albrecht Haller
1708-1777
İsviçreli düşünür..
Doğabilimci, ozan ve yayımcı. Toplumsal-siyasal görüşleri
gerici bulunur. Goethe’nin (d.1749) kendisine karşı
çıkmasıyla ünlendi. ‘Falschheit der Menschichen Tugenden
adlı şiirinde şöyle der:
‘Doğanın derinine hiç bir ruh inemez, bu ruh sadece dış kabuğu
görebilirse ne büyük mutluluk..’
Goethe, ‘Allerdings adlı şiirinde (1820) Doğanın
tek bir birlik olduğunu, Haller’in yaptığı gibi, insan
için bilinmeyen iç çekirdek ve dış kabuk diye bölünemeyeceğini
belirterek Haller’in savına karşı çıktı.
Hegel
(1770-1831),
Goethe’yle (ö.1832) Haller
arasındaki bu tartışmayı Felsefi Bilimler
Ansiklopedisi’nde iki kez belirtir.
Frederic Baumeister
1708-1780
Alman düşünürü..
Leibniz (ö.1716) ve
Wolff Öğretisi’ni izledi.
Goerlitz Üniversitesi’nde Rektördü.
Eserleri:
-Histoira doctrinoe de mundo optimo,
-Institutiones metaphisicoe methodo Wolfiadornatoe,
Andreas Sigismund
Maggraf
1709-1782
Alman kimyacısı.. 1747 de pancar kökünde şekeri bulmakla
meşhur.
Martin Knutzen
1713-1751
Alman düşünürü...
Kant’ın öğretmenlerinden. Kögigsberg Üniversitesi’nde
Mantık ve Metafizik Profesörlüğü yaptı. Anti-Materyalist bir
Metafizikçi’ydi. Maddenin düşünme yeteneği olamayacağını
Metafizik olarak kanıtlayan eseri çağında beğenildi.
Eserleri:
-Elementa Philosophiae Rationalis sive Logica,
-Systema Causarum Efficientium,
Alexander Gottlieb
Baumgarten
1714-1762
Alman düşünürü..
Felsefe Profesörüydü.
Leibniz-Wolff Felsefesi’nden
yanaydı.
Estetik Bilimi’nin kurucusu sayılır. Güzellik
anlayışını Felsefe’den ayırarak bağımızlaştırmış ve bu konuda
günümüzde de geçerli olan düşünceler ileri sürdü.
Eserleri:
-Aesthetica
Acromatica,
-Metaphysica,
-Ethica
philosophica,
-Jus naturae,
Christian Auguste Crusius
1715-1775
Alman düşünürü..
Proteston Teolog.
Wolff’u eleştirdi ve Protestanlığa uygun yeni bir
Felsefe kurmaya öalıştı. Sofuluğuyla ünldü.
Godefrov
Plouquet
1716-1790
Alman düşünürü..
Matematikçi.
Tübingen Üniversitesi’nde Felsefe Profesörlü’ğü yaptı.
Leibniz-Wolff öğretisini açıklayıp geliştirmeye çalıştı.
Materyalizm’e karşı Ruhçuluğu savundu. Mantık ve Felsefe
Tarihi üstüne çalıştı.
Bir incelemeci O’nu
şöyle tanımlar: ‘Hayatın büyük bölümünü İncil’i incelemekle
geçirdi.’
Eserleri:
Latince yazılmış
pek çok eseri vardır.
Johann Joachim
Winckelmann
1717-1768
Alman düşünürü..
Alman Aydınlanmacıları’ndan.. Tarihçi, Sanat Kuramcısı,
Esretikçi, Arkeolog..
Eserleriyle Sanat Tarihi’nde yapılmış ilk bilimsel
araştırmaları başlattı. Sanat ve Estetik görüşleri kendisinden
sonraki akımları büyük ölçüde etkiledi. Sanatın gelişmesini
hem doğal koşullara (iklim), hem de (siyasal yönetimin
doğurduğu düşüncelere bağlar. İnkarnasyon gibi Tanrısal
güzelliğin de Eski Grek heykellerinde cisimselleştiğini ileri
sürer.
Eserleri:
-Geschichte der Kunst der Altertums, (Eskiçağ Sanat
Tarihi),
-Gedanken über die nach Ahmung der Grieschischen Werke,
( Grek Eserlerinin Taklidi Üstüne Düşünceler),
Georg Friedrich Meier
1718-1777
Alman düşünürü..
Halle Üniversitesi’nde Felsefe Prof.u idi. Burda iki kez de
Rektörlük etti. Estetik, Metafizik ve Ahlak alanında çalıştı.
Öğretici ve açıklayıcı El kitaplarıyla ün yaptı.
Eserleri:
-Güzel Sanatkarın ve Bilimlerin İlkeleri,
Çağında etkili oldu, beğenildi.
Gottfried Achenwall
1719-1772
Alman düşünürü..
İstatistik Bilimini’n kurucularındandır. Çeşitli
Üniversitelerde Hukuk ve Tarih okuttu. Ekonomi üstüne çalıştı.
Johann Heinrich
Gottlob von
Justi
1720-1771
Bak:Yükselen Kapitalizm
Alman Ekonomist.. Viyana’da Profesördü.. Berlin Akademisi’nde
verdiği 2 Bilimsel incelemeyle (disertasyonla)
Leibniz’in
(ö.1717) Monad kuramını eleştirdi.
İncelemeciler , v’in ilk kez böylesine bir
açıklıkla eleştirildiğini vurgularlar.
Sonunda ihtilasla suçlanarak hapsedildi ve cezaevi’nde öldü.
Andreas Boehm
1720-1790
Alman düşünürü..
Leibniz-Wolff Felsefesi’nin ünlü izleyicilerinden olan
bir Felsefe Prof.u
Johann Bernhard
Basedow
1723-1790
Alman Düşünürü..
Eğitimbilimci.. Eğitimbilimde Rousseau (ö.1778)
etkisindedir. Özellikle Bedeneğitimi’nin babası sayılır.
Teoloji konularında da eserleri var.
Kant (ö.1804) tarafından övülmüştür.
Eserleri:
-Praktische philosophie,
-Methoden Buch für Vater und Mütter der familien und Völker,
Jean Henri Lambert
1728-1777
Fransız düşünürü..
Almanya’da yetiştiği ve Almanca yazdığı için Almanlar O’nu
kendilerinden sayarlar ve adını Johann Heinrich olarak
anarlar. Çağdaşları O’nu
Leibniz (ö.1716) ile
kıyaslarlar. Fransızlar’ın Prusya’lı Lambert dedikleri,
kendisinden dört yaş büyük olan
Kant’ın Almanya’nın
1.dahisi dediği bir Metafizikçi.
Matematikçi, Fizikçi, Astronom, Filozof. Bütün bu alanlarda ün
yaparak çağını etkiledi. Berlin Akademisi’nde Profesör’dü.
Matematik ve Fizik alanlarında kendi adıyla anılan icadları
vardır. Fotometre’yi o buldu.
Daha sonra Hegel’inde (ö.1831) kullanacağı
Fenomenoloji değimini o ortaya attı.
Kant’ın
Müjdecisi sayılır.
Kant’ın bir çok varsayımları
Lambert’te basit ve ilkel biçimde var olduğnu söylerler.
Bu nedenle
Kant inceleyicileri
David Hume
(ö.1776) kadar, Lambert’e de dikkat edeceklerdir.
Pek çok eser yazdı. Felsefe’ye dair olan Yeni Mantık,
ve Mimarlığa Giriş’de neyi bilip neyi
bilemeyeceğimizi araştırır.
‘Bir şey ölçülemez ve tartılamazsa ben ondan hiçbir şey
anlamam’ der ama kavramla nesnel gerçeklik arasında aracı
olarak Tanrı’yı gösterir.
Eserleri:
-Neuer Organon,
(Yeni Organon),
-Anlage zur Architectonik,
(Mimarlığa Giriş),
Isaac Isellin
1728-1782
Bak: Yükselen Kapitalizm
İsviçreli düşünür.
Über die Geschichte der
Menschheıt adlı ünlü
olduğu eseriyle Herder (ö.1803) ve Condorcet’e
önclük etti. Pedagoji ve Ekonomi’yle’de uğraştı.
Eserleri:
-Über die Gschichte der
Menschheıt
Benedikt Stattler
1728-1797
Alman düşünürü..
Teolog. Cizvit Tarikatı’ndan bir Papaz. Solothurn’da Teoloji
Proseförlüğü yaptı.
Kant Öğretisine düşmanlıkla ünlendi.
Bunun Hristiyanlıkla asla bağdaşamayacağını söyledi. 4 yaş
küçük olduğu muraızdan 7 sene önce öldü.
Çok sayıda eser yazdı.
Eserleri:
-Demonstratio Evangelıca, (Protestanlığın Tanımı),
Moses, Mendelssohn
1729-1786
Alman Düşünürü, Yahudi.
Metafizikçi.
Leibniz-Wolff öğretisini izledi.
Leibniz’in (ö.1716) iyimserliğini,
Voltaire’nin
(1694-1778) alaycı Candide’ine karşı savundu.
Alman Aydınlanması’na katkıları var. Çok güç koşullar içinde
kendini geliştirdi.
Eserleri:
-Philosophische Gespraeche, (Felsefi Söyleşiler),
-Phadon oder über die Unterblichkeit der Seele, (Phadon
yada Ruhun Ölümsüzlüğü Üstüne),3
Diyalog.
-Morgenstunden oder Vorlesungen über das Dasein Gottes,
(Sabah Söyleşileri ya da Tanrı’nın Varlığı Üstüne Konuşmalar),
-Duyumlar üstüne Mektuplar,
-Metafizikte Belirginlik Üstüne,
-Güzel Sanatlarla Edebiyatın Kaynakları ve İlişkileri
Üstüne Belirlemeler,
Johann Georg Hamann
1730-1788
Alman düşünürü...
İdealist ve Mistik. Kuzey Müneccimi diye anılır.
Fransız Düşüncesi’nin etkisiyle gelişen Rasyonalizme ve
Klasisme başkaldırarak Herder (ö.1803) ve
Goethe’nin
(ö.1832) oluşuma yol açtı. Burjuva Demokratik Sturm und
Drang Edebiyat Okulu, O’nun etkisiyle yönlendi.
Kant’a
(ö.1804) ve Aydınlanma’ya karşı çıktı. Mistik sezgiyle
dolaysız bilgi öğretisini savundu.
Çağındaki Almanları büyük ölçüde etkiledi. Varlığın Genel
Yasası olarak karşıtların birliği’nden sözettiği için
Fichte (ö.1814),
Schelling (ö.1854) ve
Hegel’i
(ö.1831) (Alman İdealizmi) etkiledi, hazırladı.
Eserleri:
-Kreuzzüge
eines Philologen, (Bir Filologun Kutsal Savaşımları),
-Des
Ritters von Rosenkreuz letzte Willenmeynung, (Rosenkreuz
Şövalyesinin Son Düşünceleri),
-Metakritik
über den Purismus der Vernunft, (Usun saltıklığı üstüne
eleştiri),
Charles
Louis de Beausabre
1730-1783
Fransız Isaac
de Beausabre’ın Berlin’deyken doğan oğlu.
Babasının ölümünden sonra Büyük Frederic , babasına
sevgiden dolayı O’nu evlat edindi. Alman kültürü ile yetişen
bir Alman düşünürü oldu.
Pyrrhonculuk,
Epikourosçuluk ve Mutluluk Felsefesi üzerine
çalışmalarıyla tanındı.
Johann Christoph
Adelung
1732-1806
Alman düşünürü.. Tarihçi ve Dilbilimi..
Marxçılığı küçümsemeye çalışanlar,
Marxılığa
kaynaklık ettiklerini ilerisürdükleri yazarlar arasında
Adelung’u da sayarlar.
Eserleri:
-Geschtehte der Kultur,
Caspar Friedrich
Wolff
1733-1794
Alman düşünürü.. Fizyolog ve Anatomist..
Almanya ve Rusya’da çalıştı. Evrim kuramı’nın
kurucularındandır. Türlerin tek tek yaratıldıkları ve
sabitlikleri (yani nasıl yaratıldılarsa öyle kaldıkları ve
kalacakları) kuramıyla Performasyon adı verilen anlayışa karşı
bütün gücüyle savaşmış, evrimi tanıtlamak için bilimsel
kanıtlar sağlamıştır. O’nun bu savaşımında bir umut olan şey,
O’ndan tam 300 yıl sonra 1859’da Darwin tarafından
gerçekleştirilmiştir. Performasyon, çekirdek hücresinde
organizmanın tüm bölümleriyle önceden varolması demektir,
sözcüğün gerçek anlamında ‘yeni biçimlenme ya da epigenez (sıralı
oluş) asla olmaz’ demektir. Daha açık bir değişle VXII. ve
XVIII.yy ların Biyologlarınca yaygın olarak kabul edilen
Performizme göre, organizma canlı hücrede cücük halinde ama
bütünüyle (örneğin bir insan cebini elleri, ayakları, gözleri,
burnu vb.) vardır. Gelişme önceden varolan bütün bu organların
niceliksel büyümelerinden başka bir şey değildir. İnsanlık
yakın zamanlara kadar bu düşlemsel ve bilimdışı varsayımına
inandı. Wolff bu inanışı çürütmeye çalıştı.
Eserleri:
-Theoria Genetarionis , (Üreme kuramı),
August Ludwig von
Schlözer
1735-1809
Alman düşünürü..
Göttingen Üniversitesi’nde Felsefe Profesörü’ydü.
Vorstellung der Uviversalgeschichte ( Evren Tarihi
kavramı, 1722) adlı eseri gözden geçirerek yazdığı
Weltgeschichte (1785-89) adlı eseriyle ünlendi.
Johannes Nicolaus
Tetens
1736-1805
Alman Düşünürü..
Kiel Üniversitesi’nde Felsefe ve Matematik Profesörü’ydü.
Danıştay Üyeliği yaptı. Metafizikçi, İdealist kanattan.
Brehier, Tennemann gibi Felsefe Tarihçileri’nce
övülür.
Eserleri:
-Philosophische Versche Über dıe Menschliche Natur und ihre
Entwicklung, (Beşeri Doğa ve onun gelişmesi üzerine
Felsefi denemeler),
Thomas Abbt
1738-1776
Alman düşünürü..
Ahlakçı. Metafiziğe sırtını çevirdi. Lessing’le
(ö.1781) birlikte Alman dilini geliştirenlerdendir. Edebiyat
gücüne oturttuğu Felsefesiyle çağdaşlarını şaşırttı.
Eserleri:
-Vom tode fürs vaterland,
-Vom Verdinste,
-Vermischte Schriften,
Samuel Steinbart
1738-1809
Alman düşünürü..
Frankfurt Üniversitesi’nde Felsefe ve Teoloji Profesörü2ydü.
Hristiyanca bir Felsefe geliştirmeye çalıştı. Gerçeğin hiçbir
zaman bilinemeyeceğini savunur ve bilime kuşkuyla bakar.
Almanca bir çok eser yazdı.
Eserleri:
-Saf Felsefe Sistemi ya da Hristiyanlığa Göre Mutluluk
Kuramı,
pek çok kez basıldı.
Johannes Schulz
1739-1805
Alkam düşünürü..
Königsberg Üniversitesi’nde Matematik Profesörü’ydü. Ünlü
Kantçı’lardan.
Kant Öğretisi’ni çeşitli yanlardan
inceleyen çeşitli kitaplar yazdı.
Johann Kaspar Lavater
1741-1801
İsviçre’li düşünür..
Mistik yapılı bir Papaz’dı. O’nu Ünlendiren eseri
Physiogmomistische Fragmente de insan yüzünün, insanın
dışavurmuş ruhu olduğunu ileri sürer. Bir insanın yüzüne
bakmasını bilenler onun bütün yeteneklerini ve karekterini
görebilirler.
Tezi etrafında birçok hayran oluşturdu. Kurduğu bilim
Fizyonomi olarak anıldı. Sonraki yıllar Psikoloji’de konu
araştırılmaya devam etti.
Eserleri:
-Physiogmomistische Fragmente , (Fizyognomik Parçalar),
Christian Garve
1742-1798
Alman düşünürü..
Leipzig Üniversitesi’nde Profesördü. Birçok dillerden
Almanca’ya çeviriler (ör. Aristoteles,
Cicero, Adam Smith)
yapmakla ve halk için Felsefe Kitapları yazmakla ünlüdür. Bu
çevirilerde yararlı açıklamalar ve yorumlar da yaptı.
Ekonomik gelişmenin aşamaları üstüne bir kuram geliştirmekle
de ünlendi. Bu kurama göre, ekonomik gelişme 3 aşamadan
geçmiştir. 1.aşama ilkel ve eşit koşullar dönemidir, 2.aşama
yöresel ve bölgesel teknik farklılıklar dönemidir, 3.aşama da
tekniğin yaygınlaştığı ve egemen olduğu dönemdir.
Eserleri:
-Aristo’dan Kant’a Kadar Ahlak
Felsefesi’nin Türlü İlkeleri Üstüne,
Ahlak çalışmaları için önemli bir kaynak sayılıyor.
Johann Christian Lossius
1743-1813
Alman Düşünürü..
Erfurt Üniversitesi’nde Felsefe ve Teoloji Profesörü’ydü.
İngiliz Deizmim’ine ilgi duydu. Ruhsal olayları Fizyolojik
nedenlere bağladı. Eserlerini inceleyenler Metafiziğe karşı
olduğunu düşünürler. mantık ve Psikoloji alanında da yazdı.
Felsefe Tarihi’ne dair eserleri var. En önemli eseri
Lexicon’dur. Bunu Kant (ö.1804) kavramlarını
çürütmek için yazdığı söylenir.
Eserleri:
-Lexikon,
(Felsefe Sözlüğü),
4 Cilt,
Friedrich Heinrich
Jacobi
1743-1819
Alman düşünürü..
Duygu ve İnanç Felsefesi adını verdiği düşünceci ve
dini bir öğreti geliştirmeye çalıştı. Rasyonalizmi eleştirdi
ve Rasyon yoluyla bilgi edinilemeyeceğini söyledi. Dini
Duygu Felsefesi’nin temelini meydana getirdi. Rasyonun
etkinliği duygusal hayatın sınırlarını aşamaz. Tek bilgi
edinme yolu duygusal hayat’ttır. Buna da iman yoluyla varılır.
Kendisine Feslefe sözlükleri’nde uzun yer ayrılır.
Dilthey’in
( 1833-1911) ünlü Hayat Felsefesi ile
Heidegger’in
(1889-1976) ünlü Varoluşçuluk öğretileri Jacobi’nin
düşüncelerine çıkar.
Eserleri:
-Woldemar,
-Aus Edward Allwills Papieren,
-Über die Lehre des Spinoza, in Briefen an Moses
Mendelsson,
-David Hume über den Glauben oder İdealismus
und Realismus,
-Von der göttlıchen Dingen und ihrer Offenbarung,
Frederic Anccillon
1744-1814
Alman düşünürü..
Descartes (ö.1650) ve
Leibniz (ö.1716)
yandaşlığıyla tanınır. Felsefe Tarihi açısından önemli
araştırmalar yayınladı.
Karl
Theodore primo de Dalberg
1744-1817
Alman düşünürü..
Ahlak, Estetik ve
Genel Felsefe sorunları üstüne çalıştı. Eserlerinin çoğunda
Fransızca yazdı.
Ernst
Platner
1744-1818
Alman düşünürü..
Hekim ve Felsefe Doktoru.. Leipzig Tıb Fakultesi’nde
Profesör’dü.
Leibniz ve
Wolff Öğretisini izledi.
Ahlak ve Psikoloji alanında da çalışmaları ve eserleri var.
Eserlerİ.
-Philosophische Aphorismen, (Felsefi Aforizmalar) ,
2
cilt, Bu eserle ünlendi.
Joachim Heinrich
Campe
1746-1818
Alman düşüürü..
Pedagog, Sözlükçü.. Psikoloji alanında çalışmaları var. Alman
1 94
Johann Heinrich
Pestalozzi
1746-1827
İsviçreli düşünür..
Pedagog’du. Pedagoji’nin kurucusu sayılır. Teoloji karşıtı.
J.J.Rousseau’nun (ö.1778) ünlü Emile’sinden
edinlendi. Köy Ekonomisi üstüne de çalıştı. Okullar açtı,
özellikle yoksul çocukları eğitti.
Eserleri:
-Meine Nachforschungen über den Gang der Natur ın der
Entwicklung des Menshengeschichtes, (İnsan türünün
gelişmesinde doğanın yolu üstünde Araştırmalar),
-Wie Gertrud ihre Kinder Lehrt?, (Gertrud:ocukları
Nasıl Yetiştirilir?)
-Buch der Mutter, (Annenin Kitabı),
-Bütün Eserleri,
15
cilt,
Christophe Meiners
1747-1810
Alman düşünürü..
Göttingen Üniversitesi’nde Profesör’dü. Din Tarihi üstündeki
incelemeleriyle ünlendi. Dinin bilgisizliğin ürünü olduğunu
söyledi. O’na göre zenciler de ikinci sınıf insanlardır. İlk
dinin Fetişizm olduğunu düşünür. Skolastikle savaştı,
başta
Rousseau (ö.1778) olmak üzere 18.yy.
düşünürlerinin öğretilerini yaymaya çalıştı.
Eserleri:
-Versuch über die Religionsgeschichte der Altesten Völker,
(Eskiçağ Halklarının Dinleri Üstüne İnceleme),
-Historico
Doctrinae de Vero Deo, (Gerçek Tanrı Öğretisi’nin Tarihi),
-Allgemein
Kritische Geschichte der Religionen, (Eleştirel Din Tarihi),
Christian Godfroi
Schutz
1747-1832
Alman düşünürü..
Halle Üniversitesi’nde Felsefe ve Edebiyat Profesörüydü..
Leibniz (ö.1716) ve
Kant’ın (ö.1804) görüşlerini
açıklayan Latince eserler yazdı.
Chretien Theophile
Selle
1748-1800
Alman düşünürü..
Kral Frederic Guillaume’nin Hekimiydi.
Kant’ı
deneyci bir açıdan eleştirerek ün yaptı. Ruhumuzda apiriori
hiçbir şey bulunmadığını, tüm düşüncelerimizin duyusal
deneylerden geldiğini savundu. Usun sadece duyusal deneylerden
gelen izlenimleri uzlaştırma yetisi olduğunu savundu.
Eserleri:
-Saf Felsefenin İlkeleri,
Dietrich Tiedemann
1748-1803
Alman Düşünürü..
Marburg Üniversitesi’nde Felsefe Profesörü’ydü.
Kant’a
karşı çıktı, Wolff’u (ö.1754) savundu. İdealist ve
Spekülatif Felsefe yanlısıdır. Thales’den
Sokrates’e
kadar olan dönemi ‘kaba ve fiziksel bir Doğa-tanrıcılık’
saymasına Materyalistler katılmazlar.
Aristoteles,
Diogenes Laertius,
Plutarkhus’un başlattığı Felsefe
tarihçiliğini, Georges Horn, Brucker ve O sürdürdür.
Eserleri:
-Untersuchungen über den Menschen, (İnsan Üstüne
Araştırmalar),
-System der Stoischen Philosophie, (Stoa Felsefesi),
-Griechenlands Erste Philosophen,(İlk Grek Düşünürleri),
-Geist der Spekulativen Philosophie von Thales bis Berkeley,
(Thales’den Berkeley’e Kurgusal Felsefe
Anlayışı),
Felsefe Tarihi’nde Avrupa Felsefesi için kaynak gösterilir.
Christian Graf zu
Stolberg
1748-1821
Alman ozanı..
Antikçağ Grek ve Latin ozanlarından Almanca’ya yaptığı
başarılı çevirileriyle Felsefe Tarihleri’nde kaynak gösterildi.
Eserleri:
-Gedichte aus dem Griechischen überzetzt,
Adam Weishaupt
1748-1830
Alman düşünürü..
baviera’nın Ingolstadt Üniversitesi’nde Doğal Hukuk
Profesörüydü.. Illuminee (Aydınlanmışlar) ya da
Perfectibilistes (Yetkinleşmişler) adını verdiği
mezhebimsi bir Dernek kurdu. Bu dernek, her sınıf ve dinden
bütün insanları sürekli bir çıkar doğrultusunda bir araya
getirmek amacı güttü. Kürsüsünden oldu.
Karl Erhard Schmidt
1750-1809
Alman düşünürü..
Giesen ve Jena Üniversiteleri’nde Felsefe Profesörüydü..
Teoloji doktoru.. Kantcıydı.
Kant Öğretisi’ni
halka yaymaya çalıştı.
Weimer Dukalığı’nın Kilise danışmanlığını yaptı. Antropoloji
Dergisi çıkardı.
Josephe Weber
1753-1840
Alman düşünürü..
Fizik alanında çalıştı. Papaz’dı. Bir çok Kilise görevlerinde
bulundu.
Dillingen’de Felsefe okuttu. Felsefe’yi Doğa Bilimleri
temeline oturtmayı amaçladı.
Kant (ö.1804) ve
Schelling (ö.1854) öğretilerine bağlandı.
Almanca ve Latince yazdığı pek çok eseri var.
Franz Berg
1753-1821
Alman Düşünürü..
Kilise Tarihi Profesörü.. Gerçeğin Bilgisi’ni
elde etmek için yeni bir yöntem bulmaya çalıştı. O’na göre
yanılmanın tek nedeni, üstünde durulan konunun gereği gibi
aydınlatılmamış olmasıdır.
Buysa yeni bir
Mantık’la gerçekleştirilebilir.
Eserleri:
-Epicritique
de la philosophie,
August
Friedrich Wilhelm Crome
1753-1833
Alman
İstatiskçisi..
İstatistik
aracılığıyla birtakım pratik sonuçlara varnakla ünlü. Örneğin
bölge Prensliklerinin bir Konfederasyon halinde birleşmesinden
doğacak parasal ve mali yararı, Napoleon ordularına
mukavemetten doğacak zararı istatistiklere dayanarak
hesapladı. Roscher, O’nu Haupt-theoretiker
des Rheinbundes olarak niteler.
Salomon
ben Josua Maimon
1754-1800
Polonyalı Yahudi
Düşünürü..
Almanca yazdı.
Eserlerinden çok, 12 yaşında evlenip 14 yaşında baba olmasıyla
ünlüdür.
Şüpheci’ydi.
Kant okuduğu bir eserini çok beğenmiştir.
Eserleri:
-Versuch über Transzendental-Philosophie, (Aşkın
Felsefe Üstüne Deneme),
Kant’ın okuduğu eser,
-Versuch einer Neuen Logik, (Yeni Bir Mantık Denemesi),
Şüpheci karekterli bu eserde Kant’ın Kategorilerini
düzeltmeye çalıştı.
August Hermann
Niemeyer
1754-1828
Alman düşünürü..
Teoloji Profesörü,Pedagog. Halle Üniversitesi’nde Rektörlük
etti.
Eserleri:
-Grundsaetze der Erziehung und des Unterrichts,
(Eğitim
ve Öğretimin İlkeleri), Bu kitapla ünlendi.
-Charakteristik der Bibel, (İncil’in Özellikleri),
Georg Samuel Alban
Mellin
1755-1825
Alman düşünürü..
Kant öğretisini yaymak ve halka öğretmekle ünlendi.
Magdeburg’da danışmandı.
Eserleri:
-Kant Sözlüğü, (Eleşriri Felsefesinin Alfabetik Teknik
Dili),
Önemli
bulunur.
-Felsefe Sözlüğü,
-Eleştiri Felsefesinin Alfabetik Teknik Dili,
Christian Guillaume Snell
1755-1834
Alman düşünürü..
Kant’ı
açıklamaya çalıştı.
Eserleri:
-Amatörler
İçin Felsefe Elkitabı,
8
Cilt, Kardeşi Frederic Daniel Snell (1761-1830) ile
birlikte yazdı.
Eulogius Schneider
1756-1794
Alman düşünürü..
Franssisken papazıydı. Ausburg’da Felsefe öğretmenliği yaptı.
Skolastiği eleştirdi. Paris’te Halk savcısı oldu, kafası
giyotinle kesilerek öldürüldü.
Heinrich Wilhelm
Olbers
1758-1840
Alman Astronom.
Işık yutulmasının her yana doğru sonsuz uzaklıkta parlak
yıldızlarla dolu gökboşluğunun karanlığını açıklayabileceğini
savundu. Eter (esir) adı verilen bir maddenin gökboşluğunu
doldurduğu varsayılıyor ve bunun artık ışık geçirmeyen bir
uzaklığın bulunmadığı tartışılıyordu.
Johann Friedrich von
Schiller
1759-1805
Alman düşünürü..
Ünlü Alman
ozanı ve Dram yazarı.. Jena Üniversitesi’nde Tarih Prof.lüğü
yaptı. Siyasal tezli ilk Alman Dramı olan Hile ve
Sevgi’yle toplumsal eşitsizliği kıyasıya eleştiren
Haydudlar dramını yazmakla Felsefe Sözlükleri’nde adına
rastlanır. Şiirlerinde de tiranlığa karşı insancı bir tutum
izledi. Feodal toprak düzenini eleştirdi. İnsanı özgürlüğe
ancak sanatın kavuşturacağını savundu.
Kant
Felsefesi’ne eğildi.
Eserleri:
-Philoosphische
Brief, (Felsefi Mektuplar),
Ludwig Heinrich Jacob
1759-1827
Alman düşünürü..
Halle Üniversitesi’nde Felsefe Profesörüydü. Bir ara Rusya’da
Harkov Üniversitesi’nde Ekonomi dersleri verdi. Çarlık
Rusya’sının mali sisetmini düzeltmek için kurulan komisyonda
çalıştı. Felsefe’de
Kant’ın, Ekonomi’de
Adam
Smith’i izledi. Felsefe ve Ekonomi alanlarında çok sayıde
eseri, çevirleri var. Felsefe Yıllığı adlı bir dergi
çıkardı. Ruhbilim, İnsanbilim, Gramer, Mantık vb.gibi çeşitli
alanlarda çalıştı. Say’ın Ekonomi eseriyle, Thornton’un
İngiliz Kredi Sistemi üstüne yazdığı eseri Almanca’ya çevirdi.
Eserleri:
-Ödev duygusu Aracılığıyla Ruhun Ölmezliğini Tanıtlama,
Önce
latince yazıp alamancaya çevirdiği eserler türünden,
-Genel Bilim ve Sanat Ansiklopedisinin Planı,
Önem
verilen bir eseridir.
Theodor Schmalz
1759-1831
Alman düşünürü..
Göttingen, Königsberg, Berlin Üniversiteleri’nde Profesördü.
Hukukçu.
Kant Felsefesini hukuka uygulanaya çalıştı. Çeşitli
açılardan doğal hukuku inceleyen eserleri ile meşhur.
Christoph-Gottfried
Bardili
1761-1808
Alman düşünürü..
Teolog ve Felsefe Profesörüydü..
Kant’ın etkisi altında
kalmakla beraber
Kant’ı kıyasıya eleştirmiştir.
Felsefeyi bir matematiksel mantığa indirgesi. O’na göre
mantıksal gerçeklerden başka gerçekler yoktur. Çelişik olmayan
herşey de gerçektir. Rasyonel gerçekliğiyle
Hegel’in
mantığını hazırladığı söylenir.
Wilhelm Gottlieb
Tennemann
1761-1819
Alman düşünürü..
Ünlü Felsefe Tarihçisi.. Metafizik ve Ahlakla uğraştı.
Sübjektif İdealist.
Eserleri:
-Felsefe Tarihi,
12
cilt.
Cousin
tarafından Histoire de la Philosophie adıyla
Franszıcaya çecrilmesiyle ünlüdür. Bueser hemen bütün Felsefe
Tarih ve sözlüklerinde kaynak gösterilir.
Frederic
Staeudlin
1761-1826
Alman düşünürü..
Göttingen Üniversitesi’nde Ahlak Profesörüydü. Eserlerinin
çoğunu Latince yazdı.
Eserleri:
-Din ve Ahlak Tarihi,5
Cilt,
Gottlob Ernst Schulze
1761-1833
Alman düşünürü..
Göttingen Üniversitesi’nde Felsefe Profesörüydü. Şüpheciydi.
O’na göre nesnel gerçekliği açıklayabilecek hiçbir bilgi
mümkün değildir. Septisizmden çok Agnostizme yakındır.
Schophenhauer de Göttingen’de O’nun öğrencisiydi.
Kant’ı
da eleştirdi.
Eserleri:
-Aenesidemus,
Bu
eseriyle ünlendi.
-Enzyklopaedie
der Philosophischen Wissenschaften, (Felsefi ilimler
Ansiklopedisi),
Jacob Sigismund Beck
1761-1840
Alman Düşünürü..
Kant Yorumcusu’ydu. Felefe Profesörü..
Kant’ın, gene de, objektif bir varlık olduğunu
söylememezlik edemediği kendiliğinde şey’i o
büsbütün yok sayar. Beck’e göre, ‘kavranılmaz olan yok
demek’tir.
Gaetan von Weiller
1762-1826
Alman düşünürü..
Teolog ve Eğitimci. Münih Lisesi Müdürüydü. Orada Eğitim
Profesörlüğü de yaptı. Psikoloji alanında çalışmaları var.
Hegel, Schelling,
Fichte, Jacobi üzerinde incelemeler
yaptı.
Schelling’e
karşı öıktı, Jacobi’ye hayranlık duydu.
Eserleri:
-Felsefe Tarihi Taslağı,
Lazarus Bendavid
1762-1832
Alman düşünürü..
Yahudi asıllı..Aşırı
Kantçı. Hiçbir şey eklemeden ve
düzeltmeden Eleştiriciliği yaymak ve öğretmekle yetindi. Bir
estetik ve Hukuk kuramı önermeye çalıştı.
Johann Gottlieb Buhle
1763-1821
Alman düşünürü..
Kant öğretisini açıklamak ve torumlamakla ünlü Felsefe
Profesörü.. Önemli bir Felsefe Tarihi yazdı.
Johann Paul Friedrich
Richter
1763-1825
Alman düşünürü..
Teoloji ve Felsefe okuttu. Romanlar yazdı.
Eserleri:
-Estetiğe Giriş,
Friedrich Bouterweck
1766-1828
Alman düşünürü..
Kant İdealismini izledi. Göttingen Üniversitesi’nde
Felsefe Profesörüydü. Sonra Mistitizme yöneldi.
Friedrich Schwartz
1766-1837
Alman düşünürü..
Kantçı Teolofi.. Almanya’nın çeşitli Üniversite ve
Kiliselerinde çeşitli görevlerde bulundu. Teolojiyle ilgili
eseri var.
Thaddaeus Anselm
Rixner
1766-1838
Alman düşünürü..
Benedikten Papazıydı. Amberg Lisesi’nde Felsefe okuttu.
Schellingciydi. Münik Bilimler Akademisi’ne üye seçildi.
Eserleri:
-Aphorismen aus der Philosophie, (Felsefi Özdeyişler),
-Aphorismen der Gesamten Philosophie, (Genel
Felsefe’den Özdeyişler),
-Handbuch der Geschichte der Philosophie, (Felsefe
Tarihi Elkitabı),
Bununla
ünlendi.
-Leben und Lehrmeinungen Berühmter Physiker am Ende des
16.und zu Angang des 17.Jahrhunderts, (16.yy sonuyla 17.yy
başlarında yaşayan ünlü Fizikçilerin Hayatları ve Öğretileri),
Th.Siber’le
birlikte yazdı.
Johann Neeb
1767-1812
Alman düşünürü..
Bonn Üniversitesi’nde mantık ve Metafizik Profesörüydü..
Kant’ı açıklamaya ve yaymaya çalıştı. Ateistlikle
savaşmakla meşhur. İman’ı (Usa karşı Us) deyimiyle tanımladı.
Eserleri:
-Felsefi Usa kant’ın Yaptığı Hizmetler,
Jean-Pierre Ancillon
1767-1837
Alman düşünürü..
Frederic Ancillon’un
oğlu. Uçların arasındaki orta yolu aramak ve tutmaya
çalışmakla ünlendi. Metafizikçi, Sağlam bilginin iman yoluyla
elde edilebileceğini savundu.
August
Wilhelm von Schlegel
1767-1845
Alman düşünürü..
Jena
Üniversitesi’nde Profesördü. Ozan, Eleştirmen, Dil
Bilginiydi.Schelling üstündeki etkisiyle Felsefete katkısı
olduğu söylenir. Kardeşi Friedrich von Schlegel’le
birlikte kurdukları Athenaum (1798) dergisiyle Alman
Romantizmine katkıda bulundular.
Eserleri:
-Geschihte der Deutschen Sprache und Poesie, (Alman
Dili ve Koşuğu Tarihi),
Bu eseriyle ünlüdür.
Christian Gottlieb
Schaumann
1768-1821
Alman düşünürü..
Felsefe Profesörüydü..
Kantçı. Mantık ve Metafizik
alanlarında çalıştı. Hukuk Felsefesi ve Ahlak alanlarında
eserleri var. Pek çok eserini latince yazdı.
Jean Adam Bergk
1769-1834
Alman düşünürü..
Hukuk Felsefesi alanında çalıştı.Doğal Hukuk konusundaki
çalışmalarıyla ünlü. Beccaria’nın Suçlar ve
Cezaları’nı Almanca’ya çevirdi.
Auguste Matthiae
1769-1835
Alman düşünürü..
Tarih Felsefesi üstündeki araştırmalarıyla tanındı. Latince
yazdı, kendi eserlerinin bazısını Almanca’ya çevirdi.
M.Poret’in Fransızca’ya çevirdiği Manuel de
Philosophie (Felsefe El Kitabı)
değerli bulunur.
Alexander Humbolt
1769-1859
Alman düşünürü..
Çağdaş Coğrafya’nın, Klimatoloji’nin, Okyanusbilim’in kurucusu,
Doğa Bilgini.. Ünlü bir Materyalist,
O’nun gezilerinden topladığı bilgilerle meydana getirdiği
eserler, çağdaş bilimsel keşifler döneminin başlangıcı
sayılıyor.
Kendinden hareketli olan madde’nin evren’in biricik cevheri
olduğunu düşünür. Mekanik Hareket anlayışının üstesinden
gelmeye çalıştı. Çeşitli olgu ve olayların karşılıklı
bağlılığı üstüne diyalektik görüşler ileri sürdü. Felsefe’nin
ancak bilimle yürüyebileceğini söyledi.
Karl Wilhelm ile kardeşti. Kardeşinin tersine
Alman İdealizmi’ne ve 29 yaş büyük olduğu Comte
(1798-1857) Pozitivizmine karşı çıktı. Bilginin,
ancak Doğayla insan arasında deneysel bir ortaklık kurmakla
mümkün olduğunu savundu.
Rasyonalizmle Sansüalizmi özdeşleştirmesi
eleştiriir.
Eserleri:
-Voyage
aux Regions Equinoxales du Nouveau Continent Fait en
1799-1804, 30 Cilt,
-Ansichten der
Natur,
-Kosmos,
-Fragments de
Geologie et de Climatologies Comparee,
Karl Wilhelm Humbolt
1767-1835
Alman düşünürü.. Objektivist İdealist.
Kantçı’ydı (ö.
1804).
Dilci ve Devlet adamı’ydı. Leibniz (ö.1716) Berlin
Bilimler Akademisi’ni kurmuştu. O’da
Fichte (ö.1814),
Hegel (ö. 1831) vd.lerinin Prof.ettiği Berlin
Üniversitesi’nin hem kurucularındandır, hem de ilk Rektörü’dür.
Lenguistik ve Estetik alanında birtakım başarıları oldu.
Dünya Tarihi’ni tinsel bir gücün faaliyeti ve nedensel açıdan
bilinemez sayıyordu. Kardeşi Alexander O’ndan sonra 24
yıl daha yaşadı.
Eserleri:
-Ideen zu einem Versuch, die Grenzen der Wirksamkeit des
Staates zu bestimmen,
-Aesthetische Versuche über Goethes Herman und Dorothea,
-Über dıe Aufgabe des Geschichtschreiber,
-Über die Kawi sprache auf der Insel Jawa,
-Über die Verschiedenheit des menschlichen Sprachbaus und
ihren Einfluss auf dıe Geistige Entwicklung des
Menschengesclechts,